Сурхондарё гидротопоними
Maqolada Surxondaryo gidrotoponimi, ya'ni Surxondaryo daryosining nomlanishi tarixi va etimologiyasi tahlil qilinadi. Unda gidronimlar tasnifi, xususan daryo nomlarining kelib chiqishi haqida fikrlar bayon etilgan. Surxon so'zining turli manbalardagi izohlari keltiriladi va bu nomning "qizil suv" ma'nosini anglatishi haqidagi asosiy g'oya ilgari suriladi. Shuningdek, maqolada Surxondaryo nomining kelib chiqishi bilan bog'liq xalq rivoyatlari ham o'rganiladi.
Asosiy mavzular
- Gidronimlar va ularning tasnifi: Gidronimlar - suv obyektlarining nomlari. Maqolada gidronimlarning turli xil tasniflari keltirilgan, jumladan, urug'-qabila nomlari bilan atalgan gidronimlar, shaxs nomlari bilan bog'liq gidronimlar, o'simliklar yoki hayvonlar nomidan olingan gidronimlar va hokazo.
- Surxondaryo nomining etimologiyasi: Surxon so'zining kelib chiqishi haqida bir nechta farazlar mavjud. Bir farazga ko'ra, "surx" (qizil) so'zidan kelib chiqqan. Boshqa farazlarga ko'ra, turkman qabilasining nomidan olingan. Maqola muallifi "surx-xon" birikmasidan kelib chiqqan degan fikrni ilgari suradi, bu ham "qizil daryo" degan ma'noni anglatadi.
- Surxondaryo bilan bog'liq rivoyatlar: Xalq orasida Surxondaryo nomining kelib chiqishi haqida turli rivoyatlar mavjud. Ulardan biri Rustam va Suhrob jangida Suhrobning qoni daryoga oqqanligi sababli daryo nomini shu bilan bog'laydi.