Чет мамлакатлар иқтисодий географияси
Kitobda O'zbekiston Milliy Universiteti talabalari uchun mo'ljallangan "Chet mamlakatlar iqtisodiy geografiyasi" fanidan ma'ruzalar matni keltirilgan. Unda dunyo siyosiy xaritasining shakllanishi, aholining joylashuvi, jahon xo'jaligining rivojlanishi va halqaro iqtisodiy aloqalar kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Dunyoning siyosiy xaritasi: Ushbu mavzu dunyo siyosiy xaritasining shakllanish bosqichlari, davlatlarning tasnifi, boshqaruv shakllari va hududiy tuzilishi kabi masalalarni qamrab oladi. Jahonning siyosiy xaritasidagi o'zgarishlar, yirik va kichik davlatlar, respublikalar va monarxiyalar haqida ma'lumot beriladi.
- Tabiiy resurslar: Tabiiy resurslarning klassifikatsiyasi, mineral resurslar, noan'anaviy resurslar, rekreatsion resurslar va ularning ahamiyati muhokama qilinadi. Yer resurslari, suv resurslari, energetika resurslari, o'rmonlar va ulardan foydalanish masalalari ko'rib chiqiladi. Har bir resursning geografik taqsimlanishi va iqtisodiy ahamiyati tahlil etiladi.
- Dunyo aholisi va ko'payishi: Aholining soni, joylashuvi, jinsiy va yosh tarkibi, migratsiya jarayonlari, urbanizatsiya va demografik siyosat masalalari yoritiladi. Aholining tabiiy o'sishi, tug'ilish va o'lim ko'rsatkichlari, demografik portlash va uning iqtisodiy oqibatlari tahlil qilinadi.
- Jahon xo'jaligi geografiyasi: Xalqaro geografik mehnat taqsimoti, sanoat geografiyasi, qishloq xo'jaligi va xizmat ko'rsatish sohalarining rivojlanishi, energetika, metallurgiya, mashinasozlik, kimyo sanoati, o'rmon sanoati, yengil sanoat va oziq-ovqat sanoati kabi tarmoqlar tahlil qilinadi.
- Jahon transporti: Transport turlari (quruqlik, suv, havo), ularning rivojlanishi, geografik taqsimlanishi va xalqaro iqtisodiy aloqalardagi roli ko'rib chiqiladi. Temir yo'l, avtomobil, dengiz, daryo va havo transportining afzalliklari va kamchiliklari, transport infratuzilmasi masalalari yoritiladi.
- Halqaro iqtisodiy aloqalar: Jahon iqtisodiy aloqalarining mohiyati, rivojlanish tendensiyalari va ahamiyati tahlil etiladi. Xalqaro savdo, investitsiyalar, turizm va boshqa aloqa shakllari muhokama qilinadi. Erkin iqtisodiy zonalar va ularning iqtisodiy rivojlanishdagi roli ko'rib chiqiladi.