Фан-техника тараққиётининг моҳияти ва аҳамияти
Ushbu kitob sanoatda fan-texnika taraqqiyotining mohiyati, ahamiyati, yo'nalishlari va samaradorligini baholashga bag'ishlangan. Unda fan va texnikaning o'zaro bog'liqligi, texnologiyalarning rivojlanishi, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, elektrlashtirish, avtomatlashtirish, kimyolashtirish kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, kitobda innovatsiyalar, lizing, venchur, injinering kabi yangi iqtisodiy tushunchalar ham tahlil etiladi. Kitob O'zbekiston sharoitida fan-texnika taraqqiyotini jadallashtirishning ahamiyatini ta'kidlaydi va bu borada amalga oshirilayotgan islohotlarni yoritadi.
Asosiy mavzular
- Fan-texnika taraqqiyotining mohiyati va ahamiyati: Fan-texnika taraqqiyoti milliy iqtisodiyotning barcha sohalarida chuqur o'zgarishlar yasaydi va ilm-fanni rivojlantirish Vatan kelajagi uchun muhimligi ta'kidlanadi. Fan-texnika taraqqiyoti ijtimoiy va shaxsiy hayotning hamma tomonlariga ta'sir etuvchi murakkab jarayondir. Texnika taraqqiyotining asosini fan va ilmiy bilimlari tashkil etadi.
- Texnika va texnologiyalar: Texnika - eng tor ma'noda mehnat quroli, mehnat vositasi. Keng ma'noda esa, u ishlab chiqarish vositalari, texnologiya usullarini o'z ichiga oladi. Texnologiya (yunoncha «techue») – san'at, mahorat, uddalash va ...logiya) – ishlab chiqarish jarayonida tayyor mahsulot olish uchun ishlatiladigan xomashyo, material yoki yarimfabrikatlarning holati, xossasi va shakllarini o‘zgartirish, ularga ishlov berish, tayyorlash usullari majmuidir.
- Fan-texnika taraqqiyotining asosiy yo'nalishlari: An'anaviy yo'nalish (elektrlashtirish, mexanizatsiyalash, kimyolashtirish), zamonaviy yo'nalish (elektronizatsiya, kompleks mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish), istiqbolli yo'nalishlar (biotexnologiya, axborotlashtirish, yangi materiallar yaratish, energiya tejovchi texnologiyalar). Bozor iqtisodiyotiga kirib borish munosabati bilan ilm-fan sohasiga Innovatsiya, lizing, texnopolis, venchur, injinering, tender va ҳ.к.lar kabi tushunchalar kirib kelmoqda. Har bir tushunchaning mohiyati ochib beriladi.
- Ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish: Modernizatsiya - bu barcha voqea, hodisa va jarayonlarni, jumladan ishlab chiqarishni zamonaviy talab va didga moslab o'zgartirish, ya'ni zamonaviylashtirish va yashartirishdir. Bu o'z ichiga eskirgan jihozlarni chiqarish, yangi texnika va texnologiyalar bilan ta'minlash, assortimentni kengaytirish, xarajatlarni kamaytirish, mahalliy resurslardan foydalanish, chiqindisiz texnologiyalarni joriy etish, sifatni boshqarish tizimini joriy etish kiradi.
- Fan-texnika taraqqiyotining samaradorligini baholash: Yangi texnika va texnologiyalarni joriy etishning iqtisodiy va ijtimoiy samaradorligini aniqlash. Bunga kapital qo'yilmalarning samaradorligi, yangi texnika va ixtirolarning samaradorligi, avtomatlashtirilgan tizimlarning samaradorligi kabi metodikalarni qo'llash orqali erishiladi.