Мusiqa

Ushbu kitob 7-sinf o'quvchilari uchun mo'ljallangan "Musiqa" darsligidir. Unda o'zbek musiqasining an'anaviy va zamonaviy jihatlari, turli musiqiy uslublar (Surxondaryo-Qashqadaryo, Buxoro-Samarqand, Farg'ona-Toshkent, Xorazm), dostonchilik an'analari, xalq ashulalari, maqomlar va sozanda san'ati haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda notalar bilan birga qo'shiq matnlari ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

  • Oʻzbek musiqasida an'anaviylik va zamonaviylik: Musiqiy an'analarning kelib chiqishi negizlari, turli vaziyatlarda xalqning turmush tarzi bilan bog'liq ko'rinishlarda shakllanganligi ko'rsatilgan. Mehnat jarayonlari, oilaviy sharoit, marosim va ommaviy sayillarda yuzaga kelgan musiqalar haqida ma'lumot beriladi.
  • Surxondaryo - Qashqadaryo musiqa uslubi: Mehnat aytimlari, mavsumiy marosim qo'shiqlari, cho'ponlar ijodi, baxshilar san'ati va xalq ijodiga oid aytim va cholg'u kuylari haqida tushuncha beriladi. Do'mbira, qo'biz, cho'pon nay, sibiziq, changqobuz va doyralar kabi cholg'ularning ahamiyati ta'kidlanadi.
  • Buxoro - Samarqand musiqa uslubi: Buxoro va Samarqand shaharlari va viloyatlarida qaror topgan musiqiy an'analar, xalq qo'shiqlari, ashulalari, cholg'u kuylari, qarsak o'yin aytimlari va kasbiy musiqaga doir dostonchilik, sozanda san'ati va maqom namunalari haqida ma'lumotlar beriladi. O'zbek va tojik tillaridagi an'analarning o'ziga xos jihatlari ko'rsatiladi.
  • Farg'ona - Toshkent musiqa uslubi: Farg'ona vodiysi, Toshkent shahri va viloyati hududlarida qaror topgan musiqiy an'analar majmui, xalq musiqasiga oid kuy, terma, lapar, yalla, qo'shiq, ashula kabi aytim janrlari, dostonchilik, ashulachilik, maqomchilik kabi kasbiy musiqa an'analari haqida so'z yuritiladi. Bolalar folklori, xotin-qizlarning qo'shiqchilik ijodi, yallachilik, ashulachilik va cholg'u kuylari haqida ma'lumotlar keltiriladi.
  • Xorazm musiqa uslubi: Xorazm vohasidagi xalq qo'shiq va laparlari, turli marosim, tomosha va o'yin-raqs kuylari hamda dostonchilik, ashulachilik va maqom san'ati kabi kasbiy musiqa an'analari haqida tushuncha beriladi. Bulamon damli puflama cholg'usining ahamiyati, Kavkazning mashhur tor cholg'usi va garmon cholg'usining (soz) roli ta'kidlanadi.
  • Maqomlar haqida umumiy tushuncha: Maqom san'ati, uning kelib chiqishi va rivojlanishi, maqom turlari (Shashmaqom, Xorazm maqomlari, Farg'ona-Toshkent maqom yo'llari), Shashmaqomning tarkibi (Buzruk, Rost, Navo, Dugoh, Segoh, Iroq) haqida umumiy ma'lumotlar beriladi.