Гидравлика ва гидропневмоюритмалар
Ushbu kitob gidravlika va gidropnevmatika asoslarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda suyuqliklar harakati, bosim, energiya, gidrostatik mashinalar, nasoslar va gidrodinamik uzatmalar kabi mavzularga oid ma'lumotlar keltirilgan. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, amaliyotda qo'llaniladigan gidrotexnika masalalarni yechishda yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Gidravlikaning asosiy tushunchalari va suyuqliklarning xossalari: Suyuqlikning muvozanati, harakati, bosim turlari, fizik xossalari (solishtirma og'irlik, zichlik, hajmiy o'zgarish), ideal va real suyuqliklar, sirt tarangligi, qovushqoqlik va boshqa asosiy tushunchalar.
- Gidrostatika: Gidrostatik bosim, uning xossalari, asosiy tenglamasi, bosim turlari, tekis sirtlarga ta'sir qiluvchi gidrostatik bosimni aniqlash, Paskal qonuni, jismlarning suyuqlikda suzishi.
- Gidrodinamika asoslari: Suyuqlik harakatini o'rganish usullari, harakat turlari (tekis, notekis, barqaror, beqaror), oqimning asosiy gidravlik elementlari (kesim, sarf, o'rtacha tezlik), suyuqlik harakatining uzluksizlik tenglamasi.
- Ideal va real suyuqlikning elementar oqimchasi uchun Bernulli tenglamasi: Bernulli tenglamasining geometrik, energetik va fizik mazmunlari, gidravlik va pyezometrik balandliklar, energiya yo'qolishi.
- Suyuqliklarning harakatlanish tartibi: Laminar va turbulent harakat turlari, Reynold soni, o'tish rejimi, gidravlik qarshilik koeffitsienti.
- Gidravlik zarba: Gidravlik zarba hodisasi, to'g'ri va teskari gidravlik zarba, zarbani susaytirish usullari, zarbadan amaliy foydalanish.
- Gidromashinalar va nasoslar: Gidromashinalar va nasoslar tushunchasi, nasoslarning tasnifi va ishlash prinsiplari, hajmiy va dinamik nasoslar, asosiy parametrlari, kavitation zaxira.
- Quvurlarni gidravlik hisoblash: Oddiy va murakkab quvurlar, uzun va qisqa quvurlar, quvurlarni ketma-ket va parallel ulash, tarmoqlangan quvurlar, quvurlarni hisoblash usullari.
- Teshik va naychalardan suyuqlikning oqib chiqishi: Teshik va naychalar orqali suyuqlikning oqib chiqish qonuniyatlari, siqilish koeffitsienti, tezlik koeffitsienti, sarf koeffitsienti.
- Gidrodinamik uzatmalar: Gidrodinamik uzatmalar tushunchasi, ishlash prinsiplari, turlari va qo'llanilishi