Tibbiy fanlar asosi

Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni Saqlash Vazirligi tomonidan tasdiqlangan Toshkent Farmatsevtika Instituti talabalariga mo'ljallangan "Tibbiy fanlar asosi" fanidan ma'ruzalar matnidir. Kitob tibbiyotning turli sohalari, xususan farmatsiya uchun zarur bo'lgan biologik bilimlar asosini qamrab oladi va talabalarga nazariy va amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Kirish, Tibbiy fanlar asosi fanining mazmuni va vazifalari, usullari, qisqacha tarixi: Ushbu mavzu tibbiy fanlar asosining ahamiyatini, vazifalarini, o'rganish usullarini va tarixini qamrab oladi. Anatomiya va fiziologiya fanlarining asosiy tushunchalari, ularning o'rganish usullari, normal va patologik holatlardagi farqlari ko'rib chiqiladi. O'zbekistonda tibbiy fanlar asosining rivojlanish tarixi ham yoritiladi.
Hujayra biologiyasi: Hujayra nazariyasi, hujayraning tuzilishi, tarkibiy qismlari va funksiyalari batafsil bayon etilgan. Prokariot va eukariot hujayralarning farqlari, hujayra evolyutsiyasi va organizmda tutgan o'rni tahlil qilinadi. Shuningdek, hujayra membranasi va uning transport vazifalari ham ko'rib chiqiladi.
Meyoriy va patologik anatomiya bilan fiziologiya fanlari: Ushbu mavzu organizmning tuzilishi va faoliyatiga bag'ishlangan bo'lib, normal va patologik anatomiyaning funksiyalari muhokama qilinadi. A'zolarning tuzilishi va vazifalariga ko'ra klassifikatsiyasi, organizmning meyoriy va kasallik holatlarida o'zini tutishi yoritiladi.
Yallig'lanish: Yallig'lanish, uning etiologiyasi, patogenezi va morfologik xususiyatlari, turlari va bosqichlari muhokama qilinadi. O'tkir va surunkali yallig'lanishning farqlari, yallig'lanish mediatorlari va ularning ahamiyati, yallig'lanishning organizm uchun biologik roli batafsil tahlil etiladi.
Qon va limfa aylanishining buzilishlari: Qon va limfa aylanishi buzilishining asosiy turlari, ularning sabablari va rivojlanish mexanizmlari ko'rib chiqiladi. Arterial va venoz giperemiya, kamqonlik, tromboz, emboliya, shok kabi holatlarning patologik o'zgarishlari va klinik ko'rinishlari yoritiladi.
Organizm ko'payishi, embriologiya asoslari, irsiy kasalliklar: Organizmlarning ko'payish usullari, embriogenezning asosiy bosqichlari, jinsiy hujayralarning tuzilishi va funksiyalari, hamda irsiy kasalliklar haqida ma'lumot beriladi. Xromosoma kasalliklari, genetik o'zgarishlar va ularning patologik ahamiyati muhokama qilinadi.
O'smalar: Neoplaziya va o'sma oldi jarayonlar, ularning etiologiyasi, patogenezi, o'sishi va tasnifi ko'rib chiqiladi. Xavfli va havfsiz o'smalarning tuzilishi, hujayralarining biologik hossalari va organizmga ko'rsatadigan ta'siri yoritiladi. O'smalarning ekspansiv va infiltrlanib o'sishi, metastazlanish jarayonlari batafsil tahlil etiladi.
Ekologik patologiya: Atrof-muhitning zararli ta'sirlari natijasida kelib chiqadigan o'zgarishlar tasvirlangan. Oziqlanishning buzilishi, vitaminlar va mikroelementlar etishmovchiligi, sanoatda uchraydigan kimyoviy zaharlar, fizik omillar ta'siri va boshqa omillar ta'siri ko'rib chiqiladi.