Наврўз Беруний талқинида
Maqolada qomusiy olim Abu Rayhon Beruniyning "Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar" asarida Navro'z ayyomi haqida yuritilgan fikrlari tahlil qilinadi. Bayramning kelib chiqishi, turli xalqlar tomonidan nishonlanishi, afsonalar va rivoyatlar orqali bayramning mohiyati ochib beriladi. Beruniyning Navro'z haqidagi ma'lumotlari, bayramning diniy va dunyoviy jihatlari, Jamshid shoh faoliyati bilan bog'liqligi ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Navro'zning kelib chiqishi: Bayramning ildizlari eroniy xalqlar tarixi va mifologiyasiga borib taqaladi. Bayram dastlab tabiatning uyg'onishini nishonlash bilan bog'liq bo'lgan, keyinchalik diniy tus olgan.
- Beruniyning Navro'z haqidagi ma'lumotlari: Beruniy asarida bayramning turli jihatlari, xususan, eroniylarning qadimgi kalendarida Navro'zning o'rni haqida ma'lumot beradi. Olim, shuningdek, bayram bilan bog'liq turli rivoyatlarni keltiradi.
- Navro'z va Jamshid shoh: Ko'pgina afsonalar va rivoyatlarda Navro'zning bayram qilinishi afsonaviy podshoh Jamshid nomi bilan bog'lanadi. Beruniy Jamshidning Navro'z bayramini o'rnatishdagi rolini batafsil yoritadi.
- Navro'zning diniy va dunyoviy jihatlari: Beruniy Navro'zni ham diniy, ham dunyoviy ahamiyatga ega bo'lgan bayram sifatida ta'riflaydi. Bayramning diniy ildizlari va tabiat bilan bog'liqligi alohida ta'kidlanadi.