Anorganik kimyo
Ushbu kitob "Anorganik kimyo" fanidan oʻquv-uslubiy majmua boʻlib, unda anorganik kimyoning nazariy asoslari, kimyoviy reaksiyalar, eritmalar, elektroliz, kompleks birikmalar va boshqa muhim mavzular yoritilgan. Majmua talabalarning bilimini oshirishga va amaliy ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari: Ushbu mavzuda kimyo fanining predmeti, asosiy tushunchalar, atom-molekulyar ta'limot, moddalar massasining saqlanish qonuni, ekvivalentlar qonuni, gaz qonunlari, kimyoviy formulalar va reaksiyalar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- D.I.Mendeleyevning davriy qonuni va elementlar davriy sistemasi: Elementlarning davriy qonuni, davriy jadvalning tuzilishi, ahamiyati va uni rivojlantirish masalalari yoritiladi. D.I.Mendeleyev davriy qonunining oldingi va hozirgi zamon ta'riflari orasidagi farq izohlanadi.
- Atom tuzilish nazariyasi: Atomning murakkab tuzilishi, katod nurlari, Rentgen nurlari, radioaktivlik, atom tuzilishining kvantlar, Rezerford va Bor nazariyalari, Elektronlar haqida tushuncha beriladi.
- Kimyoviy bog'lanish. Molekulaning tuzilishi: Kimyoviy bog'lanish turlari (ion, kovalent, donor-akseptor), elektron orbitallarining gibridlanishi, bog'lanish energiyasi, elektromanfiylik, valent orbitallar, molekulalararo ta'sirlashuvlar ko'rib chiqiladi.
- Termokimyoning asosiy tushunchalari: Issiqlik effekti, ekzotermik va endotermik jarayonlar, entropiya, entalpiya, ichki energiya, Gess qonuni, Lavuaze - Laplas qonuni kabi masalalar bayon etiladi.
- Kimyoviy kinetika va kimyoviy muvozanat: Reaksiya tezligi, tezlikka ta'sir etuvchi omillar (konsentratsiya, harorat, katalizator), massalar ta'siri qonuni, qaytar va qaytmas reaksiyalar, muvozanatga ta'sir etuvchi omillar kabi mavzular yoritilgan.
- Eritmalar. Eritmalar konsentratsiyalari. Eruvchanlik: Eritmalar haqida tushuncha, konsentratsiya turlari (foiz, molyar, normal), eruvchanlik, Genri qonuni, eritmalar xossalari (diffuziya, osmos, bug' bosimi) ko'rib chiqiladi.
- Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi: Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi, kuchli va kuchsiz elektrolitlar, suvning ion ko'paytmasi, kislotalik va asoslilik ko'rsatkichlari (pH), tuzlarning gidrolizi haqida ma'lumotlar beriladi.
- Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: Oksidlanish darajasi, oksidlanish va qaytarilish, tenglamalarni tenglashtirish usullari, elektrokimyoviy potensiallar, elektroliz kabi mavzular qamrab olingan.
- Kompleks birikmalar: Kompleks birikmalarning tuzilishi, turlari, nomenklaturasi, izomeriyasi, barqarorlik konstantalari, qo'shaloq tuzlar haqida ma'lumotlar beriladi.