Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

Ushbu kitob yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi faniga bag'ishlangan amaliy mashg'ulotlar uchun mo'ljallangan. Unda yosh organizmining fiziologik xususiyatlari, usish va rivojlanish qonuniyatlari, tashqi muhitning ta'siri, giyohvandlikning zararli oqibatlari hamda oilaviy hayotga tayyorlashning tibbiy-gigienik asoslari kabi masalalar yoritilgan. Kitobda talabalarning amaliy mashg'ulotlarda bajaradigan vazifalari, laboratoriya ishlari, test savollari, gigiyenik baholash usullari va boshqa amaliy ko'nikmalar berilgan.

Asosiy mavzular

Hujayraning hayotiy xossalari: Hujayraning tuzilishi, funksiyalari, o'sishi, rivojlanishi va ko'payishi. Biosintez jarayonlari. Tashqi muhitning hujayra faoliyatiga ta'siri.
O'quvchilarning jismoniy rivojlanganligini gigiyenik baholash: Turli yoshdagi bolalarning jismoniy rivojlanishini baholash usullari: somatoskopiya, somatometriya va fiziometriya. Olingan natijalarni standartlar bilan solishtirish.
Orqa miya reflekslarini o'rganish: Shartli va shartsiz reflekslar, ularning hosil bo'lish mexanizmlari. Orqa miya reflekslarining fiziologik ahamiyati.
Sinf jihozlarini gigiyenik baholash: Sinf mebellari, doska, yoritish, isitish va ventilyatsiya tizimlariga qo'yiladigan gigiyenik talablar.
Sinf xonasining yoritilishi, isitilishi va ventilyatsiyasini gigiyenik baholash: Tabiiy va sun'iy yoritilishning gigiyenik me'yorlari. Isitish va ventilyatsiya tizimlarining gigiyenik talablarga mosligini baholash.
Dars jadvalini gigiyenik baholash: Dars jadvalini tuzishda gigiyenik talablarga rioya qilish. O'quv yuklamasining me'yori.
Qon gruppalarini aniqlash: Qonning organizmdagi roli va ahamiyati. Qon gruppalarini aniqlash usullari. Qon quyish qoidalari.
O'pkaning tiriklik sig'imini o'lchash: O'pkaning tiriklik sig'imini o'lchash usullari (spirometriya). Qo'shimcha va rezerv havo miqdorlarini aniqlash.
Ko'rish maydonini aniqlash: Ko'rish maydonini aniqlash usullari (perimetriya). Ko'rish maydonining normal chegaralari.
Ko'rish o'tkirligini aniqlash: Ko'rish o'tkirligini aniqlash usullari (Sivsev-Golovin jadvali). Normal ko'rish o'tkirligi.
Ovqat rasionini tuzish: Turli yoshdagi bolalar uchun ovqat rasionini tuzish prinsiplari. Oqsillar, yog'lar, uglevodlar va vitaminlarning optimal miqdori.
Ixtiyoriy harakat tezligini aniqlash: Ixtiyoriy harakat tezligini aniqlash usullari. Nerv va muskul tizimining rivojlanishi bilan harakat tezligi o'rtasidagi bog'liqlik.
Arralangan suyak preparatini tayyorlash: Suyaklarning tuzilishi va tarkibini o'rganish. Arralangan suyak preparatini tayyorlash usullari.
Qonning ivish vaqtini aniqlash: Qonning ivish vaqtini aniqlash usullari (Suxorov usuli). Qonning ivishining fiziologik ahamiyati.
Buyrakning tuzilishini o'rganish: Buyrakning ichki va tashqi tuzilishini o'rganish. Buyrakning funksiyasi va tuzilishi o'rtasidagi bog'liqlik.
Ichki sekretsiya bezlarining rivojlanishga ta'sirini o'rganish: Ichki sekretsiya bezlarining ahamiyati va gormonlarning ta'siri. Qalqonsimon bez gormonlarining itbaliqlarning rivojlanishiga ta'siri tajribasi.