"Бобурнома"даги айрим сўзларнинг тарихий-этимологик таҳлили

"Бобурнома" асаридаги айрим сўзларнинг тарихий-этимологик таҳлили ёритилган. Асардаги лексемаларнинг этимологияси, семантик таркиби ва тарихий кўринишлари ўрганилган. Китобда эски ўзбек тилида қўлланилган сўзларнинг ҳозирги ўзбек адабий тилидаги маънолари билан қиёсий таҳлили келтирилган, шунингдек, архаизмга айланган сўзлар табиати ҳам мисоллар асосида изоҳланган. Асарда XV—XVI асрларда муайян касб-ҳунар ва шу соҳа билан шуғулланувчи шахслар ҳақидаги маълумотлар ҳам ўрганилган. Таом номларининг халқ турмуш тарзи ва дунёқараши билан боғлиқлиги ҳам таҳлил қилинган.

Asosiy mavzular

Эски ва ҳозирги ўзбек тилидаги сўзлар маъноларининг тафовути: Кўплаб сўзларнинг маънолари эски ўзбек тилида бошқача маънога эга бўлган. Масалан, 'кўпор' сўзи қадимда 'кўтарилмоқ, учмоқ' маъноларида қўлланган, ҳозирги кунда эса бу маъно деярли қўлланилмайди.
Қишлоқ сўзининг тарихий маъноси: Қишлоқ сўзи қадимда 'қишлайдиган жой' маъносини англатган. Бу терминнинг эски ўзбек адабий тили давридаги маъмурий-ҳудудий терминга айланиш жараёнини кўрсатади.
Сўзлар маъносидаги ўзгаришлар: Кўп сўзларнинг маъноси лексик тараққиёт ва экстралингвистик факторлар таъсирида ўзгарган. Мисол учун, 'бормоқ' сўзи қадимда 'жанг қилмоқ' маъносини англатган.
Архаизмга айланган сўзлар: Бобурнома тилидаги бир қатор сўзлар архаизмга айланган. Масалан, 'илик' сўзи 'қўл' маъносини билдирган, лекин ҳозирги кунда бу маънода ишлатилмайди.
Касб-ҳунар номлари: Асарда XV-XVI асрлардаги касб-ҳунарлар ҳақида маълумотлар берилган. 'Ядачи' сўзи шу касб билан шуғилланувчи шахсни англатган ва унинг фаолиятини тасвирлаган.
Таом номлари: Бобурномада келтирилган таом номлари халқ турмуш тарзи ва дунёқарашини акс эттиради. Мисол учун, 'йилқирон оши' вабо ва ўлат йилларида қилинадиган худойи ошини англатган.