The dissertation paper is devoted to the problem of Cognitive Metaphor
Dissertatsiya kognitiv metaforalarning turli matn turlaridagi (badiiy, gazeta, she'riy) o'rni va xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda kognitiv lingvistika, kognitiv grammatika, kognitiv semantika, kognitiv stilistika kabi tushunchalar tahlil qilinadi. Metaforaning ta'rifi, turlari (strukturaviy, orientatsion, ontologik), konseptual integratsiya nazariyasi ko'rib chiqiladi. Badiiy matnlarda mikro-, makro- va superkonseplarning kognitiv metaforalar orqali ifodalanishi, gazeta matnlarida siyosiy metaforalarning roli (urush, sport, ov obrazlari), she'riyatda vaqt tushunchasining inson obrazi orqali aks etishi misollar bilan tushuntiriladi.
Asosiy mavzular
- Kognitiv Lingvistika va Uslubiyot: Kognitiv lingvistika tilni aqliy jarayonlar bilan bog'laydi, tilni bilish mexanizmi sifatida ko'radi. Kognitiv grammatika, semantika va stilistika kabi yo'nalishlarni o'z ichiga oladi.
- Kognitiv Metafora: Kognitiv metafora dunyoni bilish vositasi, bir konseptual sohadan ikkinchisiga bilim ko'chirishdir. Strukturaviy, orientatsion va ontologik turlarga bo'linadi. Konseptual integratsiya (blending) orqali yangi ma'nolar yaratiladi.
- Badiiy Matnlarda Kognitiv Metafora: Badiiy matnlarda kognitiv metafora muallifning dunyoqarashini aks ettiradi, mikro-, makro- va superkonseptlarni ifodalashda yordam beradi. Masalan, siyosatning arg'imchoqqa qiyoslanishi, muhabbatning o'lim bilan bog'lanishi.
- Gazeta Matnlarida Kognitiv Metafora: Gazeta matnlarida, ayniqsa siyosiy mavzularda, kognitiv metaforalar baho berish va ta'sir o'tkazish uchun ishlatiladi. Saylovlar urush, sport yoki ov kabi obrazlar orqali tasvirlanadi.
- She'riyatda Kognitiv Metafora: She'riyatda vaqt kategoriyasi inson obrazi orqali ifodalanadi, vaqtga insoniy xususiyatlar beriladi (shifo berish, jazolash kabi).