Музыка как вид искусства
Ushbu kitob musiqani san'at turi sifatida, uning ifoda vositalarini, Sharq mutafakkirlarining musiqadagi rolini va xoreografiya bilan bog'liqligini o'rganadi. Unda musiqaning inson his-tuyg'ulariga ta'siri, uning jamiyatdagi o'rni, musiqiy shakllar va ularning elementlari, shuningdek, turli xil musiqiy uslublar va janrlar tahlil qilinadi. Kitobda, shuningdek, O'rta Osiyo olimlarining musiqaga oid ilmiy merosi va musiqaning xoreografiya bilan o'zaro aloqasi ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Musiqa san'at turi sifatida: Musiqa san'atning bir turi bo'lib, voqelikni badiiy obrazlarda aks ettiradi va insonning dunyoga bo'lgan munosabatini ifodalaydi. Musiqa boshqa san'at turlaridan o'zining asosiy 'qurilish materiali' - tovush bilan ajralib turadi. U insonning fikrlari va his-tuyg'ularini ifodalaydi va odamlar o'rtasida muloqot vositasi bo'lib xizmat qiladi. Musiqa adabiyot, teatr va kino kabi aniq mazmunni ifodalay olmasa ham, insonning hissiy sohasiga ta'sir o'tkazish orqali yuqori darajadagi umumlashmalarni yaratadi.
- Musiqaning ifoda vositalari: Musiqiy obrazlar o'zgarishi va o'zaro ta'siri natijasida yaratiladi, bunda ko'tarilishlar va pasayishlar, qarama-qarshiliklar, transformatsiyalar, kuchlanishlar va tinchliklar sodir bo'ladi. Musiqa nutq ohangiga o'xshash bo'lib, unda insonning ichki holati va dunyoga bo'lgan hissiy munosabati ifodalanadi. Musiqiy shakl musiqiy tovushlar tizimidir, unda kompozitorning fikrlari, his-tuyg'ulari va obrazli tasavvurlari ro'yobga chiqadi. Musiqa shakli barqarorlik, tuzilmalarning takrorlanishi va alohida elementlar bilan tavsiflanadi.
- Sharq mutafakkirlarining musiqadagi roli: Sharq olimlari musiqani matematika fanlari tarkibida o'rganib, uni murakkab fan sifatida ta'riflashgan. Ular tovushlar, ularning xususiyatlari, musiqiy intervallarning shakllanish qonuniyatlari va konsonans va dissonans munosabatlarini o'rganishgan. Farobiy, Ibn Sino va Xorazmiy kabi olimlarning musiqaga oid asarlari ushbu sohada muhim ahamiyatga ega.
- Musiqa va xoreografiya: Musiqa va xoreografiya o'zaro bog'liq bo'lib, ular birgalikda yaxlit badiiy asar yaratish imkoniyatini beradi. Musiqa inson nutqining ifodali ohanglariga asoslanadi, xoreografiya esa inson tanasining harakatlariga tayanadi. Musiqa xoreografiyaga hissiy va ritmik asos beradi, baletda esa musiqa yanada muhim rol o'ynaydi. Balet spektaklida musiqa librettoga asoslanib yaratiladi va uning dramatik xususiyatlarini belgilaydi.