Botanik geografiya va o’simliklar ekologiyasi
Ushbu kitob botanika, o'simliklar geografiyasi va ekologiyasiga oid bo'lib, o'simliklarning yer yuzida tarqalishi, ekologik omillar, hayotiy shakllari va fitotsenologiyasi kabi mavzularni qamrab oladi. Kitobda o'simliklar turlarining kelib chiqishi, ularning areallari, floristik viloyatlar va turli ekologik sharoitlarga moslashuvi batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- O'simliklar geografiyasi va uning bo'limlari: O'simliklar geografiyasi yoki fitogeografiya o'simliklarning yer yuzasida tarqalishi va taqsimlanishi qonuniyatlari va sabablarini o'rgatadigan fan ekanligi aytiladi. U floristik geografiya, o'simliklarning ekologik geografiyasi va tarixiy geografiya bo'limlarini o'z ichiga oladi.
- Flora va ko'katlar: Flora ma'lum bir hududda o'suvchi o'simlik turlarining yig'indisi ekanligi, ko'katlar esa o'simlik guruxlarining yig'indisi ekanligi tushuntiriladi. Flora va ko'katlarning yer yuzidagi taqsimlanish qonuniyatlari ko'rsatib o'tilgan.
- O'simliklarning areali: O'simlik arealining ta'rifi beriladi va uning chegaralarini belgilovchi omillar (namlik va harorat) tushuntiriladi. Tabiiy va sun'iy areallar farqlanadi.
- Floristik viloyatlar: Yer kurrasi oltita floristik viloyatga bo'linadi: Golarktika, Paleotropik, Neotropik, Avstraliya, Kap va Antarktida viloyatlari. Har bir viloyatning o'ziga xos o'simliklari va xususiyatlari tasvirlangan.
- Ekologik omillar: Ekologik omillarga abiotik (iqlim, geologik, edafik, geografik va gidrologik) va biotik (fitogen va zoogen) omillar kiradi. Har bir omilning o'simliklarga ta'siri batafsil yoritilgan.
- O'simliklarning hayotiy shakllari: Raunkiyer sistemasiga ko'ra o'simliklar hayotiy shakllari (fanerofitlar, xamefitlar, gemikriptofitlar, kriptofitlar va terofitlar) tasniflanadi va har bir shaklning xususiyatlari ko'rsatilgan.
- Fitotsenologiya: Fitotsenoz yoki o'simliklar jamoalari tushunchasi beriladi va ularning tarkibi, tuzilishi va klassifikatsiyasi haqida ma'lumot beriladi. Edifikator va subedifikator turlar tushuntiriladi.