Farg’ona vodiyisi

Ushbu kitob Farg'ona vodiysining tabiiy geografiyasiga bag'ishlangan bo'lib, uning geografik o'rni, iqlimi, ichki suvlari, tuproqlari, o'simlik va hayvonot dunyosi, shuningdek, tabiiy geografik rayonlari va landshaftlari haqida batafsil ma'lumot beradi. Kitobda Farg'ona vodiysining geologik tuzilishi, tektonik harakati, yer osti suvlari, foydali qazilmalari, gidrologik xususiyatlari, tuproq va o'simlik qoplami, hayvonot dunyosi va landshaftlari batafsil yoritilgan. Bundan tashqari, vodiyning tabiiy resurslaridan foydalanish va ularni muhofaza qilish masalalari ham ko'rib chiqilgan. Kitob oxirida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.

Asosiy mavzular

Geografik o'rni va tog' tizmalari: Farg'ona vodiysi O'zbekistonning eng sharqida, Tyanshan va Oloy tog' tizimlari orasida joylashgan. Vodiyning atrofi tog'lar bilan o'ralgan bo'lib, janubdan Turkiston va Oloy, sharqdan Farg'ona va Oto'ynoq, shimoldan Chatqol, shimoli-g'arbdan esa Qurama va Qoramozor tog' tizmalari bilan chegaralangan.
Iqlimi va ichki suvlari: Farg'ona vodiysining iqlimi quruq, davomli, yozi issiq, qishi mo'tadil. Vodiyning atrofini o'rab olgan tog'lardan esadigan sovuq havo qishda Farg'ona botig'ining markaziy qismida to'planib qoladi, natijada yanvarning o'rtacha harorati -3°S bo'ladi. Vodiyda yog'in miqdori 98-226 mm. Vodiyning asosiy daryolari Norin, Qoradaryo va Sirdaryo.
Tuproqlari, o'simligi va hayvonot dunyosi: Vodiy tuproqlari allyuvial-prolyuvial jinslardan tashkil topgan. O'simlik qoplami cho'l va adir o'simliklaridan iborat. Vodiyda kalamush, qo'shoyoq, ko'rsichqon, bo'rsiq, bo'ri, tulki, jayra, ilon, kaltakesaklar kabi hayvonlar uchraydi.
Tabiiy geografik rayonlari va landshaftlari: Farg'ona vodiysi Markaziy Farg'ona va Adirlar deb ikkita tabiiy-geografik rayonga bo'linadi. Markaziy Farg'ona tekislik qismdan iborat bo'lib, eol qumliklar, taqirlar va sho'rxoklar uchraydi. Adirlar paleogen-neogen va antropogen davrlarining tog' jinslaridan tashkil topgan.
Foydali qazilmalari: Farg'ona vodiysida neft, tabiiy gaz, oltingugurt, tog' mumi, volfram, molibden, rux, marganets, dala shpati, o'tga chidamli gil, har xil qurilish materiallari, kaliy tuzi va shifobaxsh yer osti suvlaridek foydali qazilmalar mavjud.