Ҳәзирги Қарақалпақ тили фонетика

Kitob qoraqalpoq tili fonetikasiga bag‘ishlangan. Unda qoraqalpoq tilining tovush tizimi, tovushlarning artikulyatsion va akustik xususiyatlari, fonetik o‘zgarishlar, bo‘g‘in, urg‘u, intonatsiya kabi masalalar ko‘rib chiqiladi. Kitobda qoraqalpoq adabiy tilining fonetik xususiyatlarini tavsiflashga asosiy e’tibor qaratilgan. Kitob filologiya fakulteti talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, qoraqalpoq tilshunosligi bo‘yicha mutaxassislar uchun ham foydali bo‘lishi mumkin.

Asosiy mavzular

  • Fonetika va uning tadqiqot obyekti: Fonetikaning tilshunoslikdagi o'rni, fonetikaning asosiy vazifalari, fonetikaning tadqiqot obyekti, fonetikaning boshqa fanlar bilan aloqasi.
  • Fonetikaning bo'limlari: Umumiy fonetika, xususiy fonetika, tarixiy fonetika, qiyosiy fonetika, tavsifiy fonetika.
  • Qoraqalpoq tili tovushlarining tasnifi: Qoraqalpoq tilidagi unlilar va undoshlar, ularning artikulyatsion va akustik xususiyatlari, unlilarning o'zgarishi, undoshlarning o'zgarishi.
  • Bo'g'in va urg'u: Bo'g'inning ta'rifi, bo'g'inning turlari, bo'g'inning tuzilishi, urg'uning turlari, urg'uning o'rni.
  • Fonetikaning lingvistik jihatlari: Fonetikaning maqsadi, Fonema haqida tushuncha. Fonema so‘zlarni ma’no va shakllarni farqlash xususiyatiga ega.
  • Fonetikaning fiziologik va akustik jihatlari: Nutq a’zolari fiziologiyasi va nutq tovushlarining fizik belgilari haqida ilmiy manbalarga asoslangan ma’lumotlar keltirilgan.