Cпортнинг бокс тури билан шуғулланаётган ўқувчиларнинг айрим морфо-функционал кўрсаткичлари
Ushbu hujjat O'zbekistonda sportning biologik asoslari, jismoniy rivojlanish, o'smirlar fiziologiyasi va salomatligini mustahkamlash masalalariga bag'ishlangan ilmiy ish hisoblanadi. Unda sport bilan shug'ullanuvchi o'quvchilarning morfofunksional ko'rsatkichlari, jismoniy yuklamalar ta'siri, yurak-qon tomir tizimi, nafas olish tizimi va boshqa muhim fiziologik jarayonlar tahlil qilingan. Ishning dolzarbligi, maqsad va vazifalari, tadqiqot uslublari va olingan natijalar ham batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Jismoniy rivojlanishga sport bilan shug'ullanishning ta'siri: Jismoniy mashqlar va sport turlari bilan maqsadga muvofiq shug'ullanishda odam tanasining fiziologik qonun-qoidalarini bilish muhim. Mashqlar tana a'zolariga faol ta'sir qiladi, yurak urishi, nafas olish, energiya va qon aylanishi kabi jarayonlarni tezlashtiradi.
- O'quvchilarning suyak tizimining tuzilishi va rivojlanishi: Skelet-muskul sistemasi tanch-harakatlanish apparatini tashkil qiladi. Suyaklar ichki organlarni mexanik ta'sirlardan saqlaydi. Mushaklar rivojlanishi suyaklar rivojlanishi bilan bog'liq. Bolalar suyaklarida organik moddalar ko'p, anorganik moddalar kam bo'ladi.
- O'quvchilarning muskul tizimini tuzilishi va yoshga oid hususiyatlari: Mushaklar organizmning muhim qismi, harakat va sezgirlik nervlar bilan bog'langan. Mushaklar silliq va ko'ndalang-targ'il turlarga bo'linadi. Jismoniy mashg'ulotlar bilan shug'ullanuvchi sportchilarda skelet muskul оg‘irligi gavda оg‘irligining qariyb yarmini tashkil qilishi mumkin. O‘smirlar bilan ishlash jarayonida muskul korsetini rivojlantirsh tavsiya etiladi.
- Nafas olish tizimining tuzilishi, funktsiyasi, rivojlanishi va yoshga oid hususiyatlari: Nafas olish organizm uchun asosiy funktsiyalardan biri, u orqali kislorod kiradi va karbonat angidrid gazi chiqib ketadi. Tashqi nafas olish, alvyolyar va ichki nafas olish kabi jarayonlar mavjud. Burun bo'shlig'i, halqum, traxeya, bronxlar nafas olishda ishtirok etadi. Nafas olish mashqlari bolalarda yaxshi natija beradi
- Sport bilan shug'ullanuvchi bolalarning yurak qon-tomir tizimining tuzilishi funktsiyasi rivojlanishi: Yurak qon tomir sistemasi transport vazifasini bajaradi. Unda arteriya, vena, va tomirlar mavjud. Yurak ikki bo'limga bo'linadi va 1 minutda 70-72 martagacha qisqaradi. Sport mashqulotlari bu tizim faoliyatini yanada yaxshilaydi.