Accentual tendencies in English

Ushbu maqola ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini lingvistik tahlil qilishga bag'ishlangan. Stress va uning xususiyatlarini o'rganish doimo nazariy fonetikaning eng qiziqarli, bahsli va muhim muammolaridan biri bo'lib kelgan. Stress – bu segment fonemalardan yuqori turuvchi fonetik birliklarni tavsiflovchi prosodik (suprasegmental) hodisa. U bo'g'inlarni, ritmik guruhlarni, ohang guruhlarini va nutqlarni tavsiflashi mumkin. So'z stressi yoki urg'u odatda tovush yoki bo'g'in aytiladigan kuch yoki ko'zga tashlanish darajasi sifatida belgilanadi. Ingliz urg'usini o'rganish zamonaviy ingliz fonetikasining eng dolzarb muammolaridan biridir. Maqolada ingliz tilidagi urg'u tendentsiyalari, turlari va darajalari, shuningdek ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini lingvistik tahlil qilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.

Asosiy mavzular

Ingliz tilidagi urg'uning umumiy xususiyatlari: Stress – bu segment fonemalardan yuqori turuvchi fonetik birliklarni tavsiflovchi prosodik (suprasegmental) hodisa. U bo'g'inlarni, ritmik guruhlarni, ohang guruhlarini va nutqlarni tavsiflashi mumkin. So'z stressi yoki urg'u odatda tovush yoki bo'g'in aytiladigan kuch yoki ko'zga tashlanish darajasi sifatida belgilanadi.
Stress turlari va darajalari: Turli tillarda stress ushbu parametrlarning turli kombinatsiyalari orqali erishilishi mumkin. Stress ta'sirini yaratishda qaysi parametr asosiy ekanligiga qarab, tillardagi so'z stressi har xil turlarga ega bo'lishi mumkin. Dinamik so'z stressiga ega tillar mavjud. Bunday tillarda stress asosan artikulyatsiyaning katta kuchi bilan erishiladi, bu esa eshitish darajasida kattaroq balandlikka va akustik darajada kattaroq intensivlikka olib keladi. Bunday tillarda stressli bo'g'inlar stresssiz bo'g'inlardan balandroq bo'ladi. Boshqa barcha parametrlar bunday tillarda stress ta'sirini yaratishda kamroq rol o'ynaydi.
Ingliz tilidagi urg'u tendentsiyalari: Ingliz tilidagi so'z urg'usi erkin deb atalsa-da, u hech qanday urg'u tendentsiyalaridan xoli emas. Ingliz tilida so'zlarning urg'usini ma'lum darajada tartibga soluvchi ma'lum tendentsiyalar mavjud. Ingliz tilidagi so'z urg'usini chuqur o'rgangan lingvistlar ingliz tilida urg'uning ikkita asosiy tendentsiyasi mavjud degan fikrga kelishgan: regressiv tendentsiya va ritmik tendentsiya.
Ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishining lingvistik tahlili: G.Torsuyev ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini tahlil qiladi. U ingliz tilidagi so'zlarning 11 turdagi urg'u tuzilishini ajratib ko'rsatadi, ulardan eng keng tarqalgani quyidagilardir: ㅗ (bitta asosiy urg'uga ega so'zlar, masalan, 'after'), ㅗㅗ (ikkita asosiy urg'uga ega so'zlar, masalan, 'week-end'), ┳ va ㅗ (bitta asosiy va bitta ikkinchi darajali urg'uga ega so'zlar, masalan, 'hair-dresser, maga'zine').