Mexanika, molekulyar fizika, elektrostatika va o’zgarmas tok

Ushbu kitob "Fizika va elektrotexnika" kursining "Mexanika", "Molekulyar fizika", "Elektrostatika" va "O'zgarmas tok" bo'limlariga bag'ishlangan. Talabalar tomonidan mavzularni o'zlashtirishda zarur qo'llanma bo'lishi ko'zda tutilgan. Ma'ruzalar matni 18 ta ma'ruza mavzularidan iborat bo'lib, bunda har bir ma'ruza bo'yicha o'rganiladigan mavzular nomi, mazmuni, mohiyati hamda shu mavzuga tegishli chizmalar va matematik formulalar keltirilgan. Shuningdek, har bir ma'ruza mavzusi oxirida tayanch so'z va iboralar, nazorat savollari keltirilgan. Adabiyotlar ro'yxati berilgan.

Asosiy mavzular

Moddiy nuqta. Sanoq sistemasi. Kinematika: Moddiy nuqta, sanoq sistemasi, radius-vektor, trayektoriya tushunchalari, tezlik, tezlanish va aylana harakati kabi kinematik kattaliklar va ularning bog'lanishlari o'rganiladi.
Nyuton qonunlari: Nyutonning birinchi, ikkinchi va uchinchi qonunlari, inertsial sanoq sistemasi, impuls tushunchasi va kuch kabi dinamikaning asosiy qonunlari va tushunchalari bayon etiladi.
Kuchlar: Elastiklik kuchlari, ishqalanish va og'irlik kuchlari, gravitatsion maydon va butun olam tortishish qonuni kabi tabiatdagi asosiy kuchlar ko'rib chiqiladi.
Impuls, Energiya, Quvvat: Impuls, impulsning saqlanish qonuni, mexanik ish, kinetik va potentsial energiya, energiyaning saqlanish qonuni va quvvat kabi tushunchalar va ularning bog'lanishlari muhokama qilinadi.
Aylanma harakat dinamikasi: Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi, kuch momenti, jismning inertsiya momenti, impuls momenti va uning saqlanish qonuni, aylanma harakat qilayotgan jismning energiyasi kabi masalalar yoritiladi.
Tebranishlar: Garmonik tebranishlar va ularning tenglamalari, fizik va matematik mayatniklar, garmonik tebranishlar energiyasi kabi mavzular ko'rib chiqiladi.
To'lqinlar: To'lqin jarayoni, bo'ylama va ko'ndalang to'lqinlar, to'lqin tenglamasi, fazaviy va guruhli tezliklar kabi to'lqinlarga oid asosiy tushunchalar va qonuniyatlar o'rganiladi.
Termodinamika asoslari: Termodinamik parametrlar, ideal gaz qonunlari, ideal gazning holat tenglamasi, gaz bosimining molekulyar-kinetik nazariyasiga oid tenglamasi kabi termodinamikaning asosiy tushunchalari va qonunlari bayon etiladi.
Erkinlik darajasi va ichki energiya: Erkinlik darajasi, ideal gaz ichki energiyasi, termodinamikaning birinchi qonuni, ideal gazning issiqlik miqdori va sig'imi, adiabatik jarayon kabi tushunchalar termodinamikaning asosi sifatida o'rganiladi.
Real gazlar: Real gazlar, Van-der-Vaals tenglamasi, kritik holat, real gazlarning ichki energiyasi, Joul-Tomson effekti kabi real gazlarga oid mavzular ko'rib chiqiladi.
Elektrostatika asoslari: Elektr maydon, Kulon qonuni, elektr maydon kuchlanganligi, maydonlarning superpozitsiya printsipi, kuchlanganlik chiziqlari, elektr maydon ishi, potentsial, ekvipotentsial sirtlar kabi elektrostatikaning asosiy tushunchalari va qonunlari o'rganiladi.
O'tkazgich va dielektriklar: Elektrostatik maydonda o'tkazgich va dielektrik, zaryadlarning taqsimlanishi, elektr sig'im, kondensatorlar, elektrostatik maydon energiyasi, dielektriklarning polyarizatsiyasi va segnetoelektriklar kabi masalalar yoritiladi.
O'zgarmas tok: O'zgarmas tok, tok kuchi va zichligi, Om qonuni, elektr yurituvchi kuch, Kirxgof qoidalari, tokning ishi va quvvati kabi o'zgarmas tokning asosiy tushunchalari va qonunlari bayon etiladi.
Gaz molekulalari tezliklarining taqsimoti: Gaz molekulalari tezligining absolyut qiymatlari bo'yicha taqsimoti, Maksvell taqsimoti, barometrik formula, Boltsman taqsimoti kabi gazlarga oid molekulyar fizikadagi muhim qonuniyatlar o'rganiladi.
Termodinamikaning 2-qonuni: Qaytar va qaytmas jarayonlar. Termodinamikaning ikkinchi qonuni. Karno aylanma jarayoni. Issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsenti (F.I.K.) kabi masalalar ko'riladi.