O‘tloqi saz tuproqlar sharoitida oraliq ekinlardan so‘ng asosiy va ekish oldidan ishlov berishning ahamiyati
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasida paxtachilikni rivojlantirish, uning unumdorligini oshirish, suv ta'minoti muammolarini hal qilish va oraliq ekinlarni ekish orqali tuproq unumdorligini yaxshilash masalalariga bag'ishlangan. Kitobda oraliq ekinlarning agrokimyoviy xususiyatlari, tuproq tarkibidagi o'zgarishlar, g'o'za hosildorligiga ta'siri, iqtisodiy samaradorligi va almashlab ekish tizimida qo'llanilishi kabi masalalar yoritilgan. Shuningdek, kitobda qishki oraliq ekinlar bilan bog'liq muammolar va ularni bartaraf etish yo'llari ham ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Oraliq ekinlarga umumiy tavsif: Oraliq ekinlarning nomlanishi, ahamiyati, qadim zamonlardan beri ishlatilishi, D.N. Pryanishnikov va V.R. Vilyamslarning ishlari, O'rta Osiyo sharoitida yashil o'g'itlarga bo'lgan qiziqish paxtachilik bilan rivojlanishi.
- O'rta Osiyo sharoitida yashil o'g'itlarga bo'lgan qiziqish paxtachilikning rivojlanishi bilan birga paydo bo'lgan.: Birinchi bo'lib 1907-1911 yillarda rus olimi M.M. Bushuev tomonidan paxtachilikda yashil o'g'itlar qo'llanilib, Mirzacho'l tajriba dalasida sinab ko'rilgan. Olim birinchi marta moshni paxta dalasiga ekib, uning to'plagan barcha massasini yerga haydab tashlab, so'ngra paxta ekadi. Natijada paxta hosildorligi 80% gacha oshadi. 1914 yilda Ashxobod tajriba stantsiyasida oʻtkazilgan tajribada paxta hosilining 155 % ga oshganligi aniqlandi.
- Farg'ona viloyatining iqlimi: Farg'ona viloyati metiorologiya stantsiyasining ma'lumotlarni koʻrsatishicha o'rtacha yillik havo harorati 15,6 gradus, eng yuqorisi 47 gradusgacha ko'tariladi. Eng pasti esa 28 gadusni. Bahor fasli uzoq davom etmaydi.
- Qishki oraliq ekinlarning biologik hosildorligi va organik qoldiqlarining miqdori: Qishki oraliq ekinlarning koʻk massasi va organik qoldiqlari, ga/ts Oziq birligi Quruq modda hisobidagi organik qoldiq Tajriba variantlari Ko'k massa Oraliq ekin ekilmagan maydon Javdar ekilgan maydon 521,5 93,9 36,4 Vika bilan suli aralash ekilgan 531,3 95,6 38,5 maydon Raps ekilgan maydon 426,4 68,2 25,7