Азот бирикмалари синтези
Ushbu kitob azot birikmalarining sintezi, xossalari va qo'llanilishiga bag'ishlangan. Unda azotning davriy sistemadagi o'rni, atom tuzilishi, tabiatda uchrashi, sanoatda va laboratoriyada olinish usullari batafsil yoritilgan. Shuningdek, azot birikmalarining fizik-kimyoviy xossalari, sintez usullari va ularning turli sohalardagi ahamiyati keng ko'lamda tahlil qilingan. Kitob o'rta maktab, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari o'quvchilariga kimyo fanini o'qitishda laboratoriya mashg'ulotlarini o'tkazish uchun qo'llanma sifatida tavsiya etiladi.
Asosiy mavzular
- Azotning davriy sistemadagi o'rni va atom tuzilishi: Azot elementining davriy sistemadagi o'rni, elektron konfiguratsiyasi, izotoplari va atom tuzilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Azotning lotincha nomi, nisbiy atom massasi va boshqa xarakteristikalari bayon etilgan.
- Azotning tabiatda uchrashi: Azotning tabiatda erkin va birikma holatda uchrashi, atmosferadagi miqdori, turli minerallar tarkibidagi azotli birikmalar, yer po'stlog'idagi azot miqdori va boshqa ma'lumotlar yoritilgan.
- Azotning sanoatda va laboratoriyada olinishi: Sanoatda havoni fraksiyalab haydash usuli bilan azot olish, laboratoriyada ammiakni oksidlash, azot birikmalarini termik parchalash, nitrat kislotani qaytarish orqali azot olish usullari batafsil ko'rsatilgan.
- Azot va azot birikmalarining fizik-kimyoviy xossalari: Azotning o'zi (N2) va uning turli birikmalari (ammiak, nitrat kislota, nitritlar, nitratlar, oksidlar va h.k.) ning fizik (qaynash harorati, suyuqlanish harorati, zichlik va h.k.) va kimyoviy xossalari, reaksiyaga kirishish xususiyatlari, oksidlanish darajalari va boshqa parametrlari keltirilgan.
- Azot birikmalarining sintezi: Turli azot birikmalarini sintez qilish usullari, laboratoriya sharoitida ularni olish retsеptlari, rеaksiya sharoitlari, katalizatorlar va boshqa muhim dеtallar bilan birga tushuntirilgan. Misol uchun, nitrat kislota, amoniy yodid, amoniy xromat, mis (II)-nitrat, tetrammin mis (II)-sulfat, kumush (I)-nitrat kabi birikmalarni sintez qilish usullari bayon qilingan.
- Azot va azot birikmalarining ishlatilishi: Azot va uning birikmalarining turli sohalardagi (sanoat, qishloq xo'jaligi, tibbiyot, harbiy sanoat va h.k.) qo'llanilishi, azotli o'g'itlar, portlovchi moddalar, bo'yoqlar ishlab chiqarish va oziq-ovqat mahsulotlarini konservalashdagi roli ko'rsatib o'tilgan.