Mehnаtni muhоfаzа qilish

Ushbu kitob mehnat muhofazasi va xavfsizlik texnikasi asoslarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Kirish: Mehnat muhofazasining dolzarbligi, maqsad va vazifalari, rivojlanish tarixi, boshqa fanlar bilan aloqasi va O'zbekistondagi davlat siyosati.
Mehnat muhofazasining ergonomik va psixologik asoslari: Ergonomika, uning vazifalari va muvofiqlik turlari. Mehnat xavfsizligi psixologiyasi va operatorning funktsional holati.
Mehnat sharoitini aniqlovchi asosiy omillar tahlili: Mehnat sharoitining xususiyatlari, xavfli va zararli omillar, ularning tasnifi va baxtsiz hodisalarning sabablari.
Mehnatni muhofaza qilishni boshqarish: Mehnat xavfsizligini boshqarish tizimi, printsiplari, vazifalari va bosqichlari.
Jarohatlanish va kasb kasalliklarining iqtisodiy oqibatlari va xavfsiz ish sharoitining samaradorligi: Baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklarining iqtisodiy zarari, ularni hisoblash usullari, mehnatni muhofaza qilish tadbirlarining samaradorligi.
Mehnatni muhofaza qilish bo'yicha me'yoriy-huquqiy hujjatlar: O'zbekiston Respublikasining mehnat muhofazasi to'g'risidagi qonunchiligi, kasaba uyushmalarining roli va ish vaqti rejimi.
Mehnat qonunlariga rioya etilishini nazorat qilish: Mehnat qonunlariga rioya etilishi ustidan davlat va jamoatchilik nazorati, javobgarlik turlari.
Mehnat muhofazasini rejalashtirish: Mehnat muhofazasi bo'yicha tadbirlar nomenklaturasi, o'qitish, shaxsiy himoya vositalari bilan ta'minlash.
Ishlab chiqarish sanitariyasi va mehnat gigiyenasining vazifalari: Ishlab chiqarish sanitariyasining vazifalari, kasb kasalliklarining oldini olish, havo muhitini sog'lomlashtirish va mikroiqlim.
Ishlab chiqarish binolari va ish joylarini isitish va shamollatish: Isitish sistemalarining turlari, bug' va suv bilan isitish sistemalarini hisoblash, shamollatish qurilmalari.
Bank tizimida mehnat xavfsizligiga qo'yiladigan talablar: Banklarda ish xavfsizligini ta'minlash, xodimlarning vazifalari, mexnatni muhofaza qilishni tashkil etish.
Shovqin va undan himoyalanish: Shovqinning ta'rifi, manbalari, darajasini o'lchash, himoya usullari.
Titrash va uning inson organizmiga ta'siri: Titrashning ta'rifi, manbalari, darajasini me'yorlashtirish, kamaytirish yo'llari.
Ishlab chiqarish binolari va ish joylarini yoritish: Yoritishga qo'yiladigan talablar, tabiiy va sun'iy yoritish, yoritish manbalari.
Zararli nurlanishlar va ulardan himoyalanish: Elektromagnit, ionli va radioaktiv nurlanishlar, ularning manbalari, inson organizmiga ta'siri va himoyalanish usullari.
Elektr xavfsizligi: Elektr toki, uning inson tanasiga ta'siri, elektrdan zararlanish xavfliligi bo'yicha tasniflanishi, himoya vositalari va erga ulash.
Mashina va mexanizmlarning xavfli zonalari va ulardan himoyalanish: Mashina va mexanizmlarning xavfli zonalari, xavfsizlikni ta'minlovchi texnik vositalar.
Yong'in xavfsizligi: Yong'inning ta'rifi, sabablari, oldini olish tadbirlari, enish jarayoni, enish va portlash bo'yicha tasnif.
Birinchi tibbiy yordam: Elektr tokidan, zaharlanganda, singanda, kuyganda va kon ketganda birinchi tibbiy yordam ko'rsatish usullari.
O'zbekiston Respublikasining 'Mehnatni muhofaza qilish to'g'risida'gi qonuni: Mehnatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonunning asosiy moddalari.