The Time Machine
H.G. Wellsning "Vaqt mashinasi" kitobi vaqt sayohati va insoniyat kelajagini tasvirlaydi. Sayohatchi 802,701-yilga borib, Eloi va Morloklar degan ikki turga duch keladi. Eloi erkin hayot kechiruvchi, Morloklar esa yashirin yer ostida yashovchi mehnatkashlar. Sayohatchi vaqt mashinasini Morloklar o'g'irlaganini bilib, uni qaytarib olish uchun kurashadi. Kelajakda insoniyat qanday yomon ahvolda ekanligini ko'rib, chuqur qayg'uga tushadi.
Asosiy mavzular
- Ijtimoiy tabaqalanish: Kelajakda insoniyat Eloi va Morloklarga bo'linadi, bu tabaqalanish mehnat taqsimoti va ijtimoiy farqlanishning natijasidir. Eloi yuqori tabaqani, Morloklar esa ishchi tabaqani ifodalaydi. Bu mavzu jamiyatdagi ijtimoiy tengsizlik va sinflar o'rtasidagi munosabatlarni aks ettiradi.
- Evolyutsiya va degeneratsiya: Insoniyat kelajakda evolyutsiya jarayonida ikki turga bo'linadi. Eloi haddan tashqari erkin hayot kechirishi natijasida aqliy va jismoniy zaiflashadi, Morloklar esa yer osti hayoti tufayli yovuzlashadi. Bu mavzu insoniyatning o'zgaruvchanligi va kelajakda yuz berishi mumkin bo'lgan degeneratsiyani ko'rsatadi.
- Vaqtning tabiati: Kitobda vaqt to'rtinchi o'lchov sifatida taqdim etiladi, inson vaqt ichida sayohat qilishi mumkin. Vaqt mashinasi orqali sayohat qilish orqali, Sayohatchi vaqtning o'tkinchi va o'zgaruvchanligini, shuningdek, kelajakning noaniqligini anglaydi.
- Insoniyatning kelajagi: Asarda insoniyatning kelajagi ikki turga bo'linib, o'zaro munosabatlarda yashaydi. Bu kelajakdagi insoniyatning ahvoli evolyutsiya, ijtimoiy tuzumlar va axloqiy tanazzul natijasida yuzaga kelgan. Kitobda kelajakning umidsiz va qo'rqinchli tasviri taqdim etilgan.
- Texnologiyaning roli: Kelajakda texnologiya Morloklar tomonidan boshqariladi, ular mexanik vazifalarni bajaradi. Biroq texnologiya Eloi va Morloklar o'rtasidagi farqni yanada kuchaytiradi, bu esa ijtimoiy tabaqalanishga olib keladi. Texnologiya insoniyatga yordam berish o'rniga, ularning tanazzuliga sabab bo'lishi mumkin.