“Molekulyar fizika”
Ushbu kitob "Molekulyar fizika" fanining turli aspektlarini yoritadi, jumladan statistik fizika usullari, ideal gaz qonunlari, termodinamika elementlari, real gazlar, suyuqliklar, qattiq jismlar va koʻchish jarayonlari. Kitobning maqsadi talabalarga molekulyar fizika asoslarini chuqur oʻrgatish, fizik hodisalarni tushunish va matematik modellarini qoʻllash koʻnikmalarini shakllantirish.
Asosiy mavzular
- Statistik usul: Ushbu boʻlim ehtimolliklar nazariyasi, tasodifiy voqealar, taqsimot funksiyalari va Gauss taqsimoti kabi tushunchalarni qamrab oladi. Tizimlarning makroskopik va mikroskopik holatlari, fluktuatsiyalar va jarayonlar ham koʻrib chiqiladi.
- Ideal gazlarning kinetik nazariyasi: Ideal gaz tushunchasi, molekulyar kinetik nazariyaning asosiy tenglamasi, issiqlik va harorat, molekulalarning tezlik boʻyicha taqsimoti (Maksvell taqsimoti), teng taqsimot qonuni va energiya taqsimoti kabi mavzular yoritiladi.
- Termodinamika elementlari: Issiqlikni mexanik ishga aylantirish, siklik jarayonlar, Karno sikli va uning samaradorligi, entropiya, termodinamikaning ikkinchi qonuni va uning turli taʼriflari muhokama qilinadi.
- Real gazlar: Molekulalararo taʼsir kuchlari, eksperimental izotermalar, real gaz holat tenglamasi (Van-der-Vaals tenglamasi), kritik holat va gazning boʻshliqqa kengayishi kabi mavzular koʻrib chiqiladi.
- Suyuqliklarning xossalari: Sirt taranglik, ikki muhit chegarasidagi muvozanat shartlari, suyuqlikning egri sirtida yuzaga keluvchi kuchlar, kapillyar hodisalar, suyuq eritmalar va osmotik bosim kabi mavzular tahlil qilinadi.
- Qattiq jism: Kristall panjara, kristallografik koordinata tizimi va qattiq jismlarning issiqlik xossalari, birinchi va ikkinchi tur fazaviy oʻtishlar haqida maʼlumot beriladi.
- Koʻchish jarayonlari: Diffuziya, issiqlik oʻtkazuvchanlik, qovushqoqlik kabi koʻchish jarayonlarining kinetik nazariyasi yoritiladi. Koʻchish koeffitsiyentlari va ularning temperaturaga bogʻliqligi koʻrsatiladi.