Одил ёқубов романларидаги миллийликнинг туркча таржималарда акс этиши
Ushbu hujjat O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy Universiteti filologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan Ibrohimova Shahina Boboxonovnaning “Odil Yoqubov romanlaridagi milliylikning turkcha tarjimalarda aks etishi” mavzusidagi dissertatsiyasining avtoreferatidir. Avtoreferatda dissertatsiyaning dolzarbligi, tadqiqotning maqsad va vazifalari, ilmiy yangiligi, tadqiqot metodlari, himoyaga olib chiqilayotgan asosiy holatlar, tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati, ishning tuzilishi va hajmi haqida ma’lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiyaning dolzarbligi: O‘zbekistonning mustaqillikka erishishi va turli davlatlar bilan aloqalarning rivojlanishi badiiy tarjimaning ahamiyatini oshiradi. O‘zbek adabiyotini boshqa xalqlar bilan tanishtirish va o‘zaro boyitishda tarjimaning roli muhim.
- Tadqiqotning maqsadi: Odil Yoqubovning “Ulug‘bek xazinasi” va “Koxna dunyo” romanlarida aks etgan milliylikning turkcha tarjimalarda berilish usullarini aniqlash, xarakter yaratishning badiiy vositalarini o‘rganish.
- Tadqiqot vazifalari: Milliylikni badiiy tarjimada berishning mavjud tajribalarini umumlashtirish, bu borada amal qilish lozim bo‘lgan me’yorlarni belgilash; turk olimlarining o‘zbek adabiyotiga oid tadqiqotlarini o‘rganish; qiyosiy tahlil asosida tarjima asarlarining muvofiqlik darajasini aniqlash; tarjima sohasida amaliy takliflar berish; ayrim munozarali masalalar uchun nazariy yechimlar taklif qilish; muallif va tarjimonning ruhiy va usluban yaqinligini tahlil qilish.
- Tadqiqot metodlari: Tarixiy-qiyosiy va qiyosiy-tipologik metodlar
- Himoyaga olib chiqilayotgan asosiy holatlar: Badiiy asarda yaratilgan xarakter va obrazlarni tarjimada asliga uyg‘un holda ifodalash, tarjima asarida milliy ruh va koloritni aks ettirish; tarjimada yo‘l qo‘yilgan kamchiliklarni aniqlash; asarning milliy xususiyatlarini to‘laqonli aks ettirish; tarjimada personaj xarakterini individuallashtirish.
- Ilmiy yangiligi: Odil Yoqubovning tarixiy romanlari turk tilidagi tarjimalari bilan solishtirilib, ular o‘rtasidagi mushtarak va farqli jihatlar aniqlandi; asarda aks etgan milliylikning turkcha tarjimalarda berilish masalalari tahlil etildi; turk tilida aks ettirishda tarjimon Ahsan Batur erishgan asosiy yutuqlar ta’kidlandi; tarjima jarayonida ijodkor qo‘llagan badiiy usul va vositalar aniq misollar asosida aniqlandi.