Mashina va mexanizmlar nazariyasi fanidan tаyanch tushunchаlаr vа iborаlаr to`plаmi
Ushbu kitob mashinalar va mexanizmlar nazariyasiga oid asosiy tushunchalar, ta'riflar va iboralarni qamrab oladi. Unda mexanizmlarning tuzilishi, kinematik tahlili, tishli uzatmalar, mushtumchali mexanizmlar kabi asosiy mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Mashina mexanikasi, mexanizm va mashinalarning asosiy tayanch tushunchalari: Mashina, mashina-avtomat, mexanizm, mashinalar mexanikasi va agregati kabi asosiy atamalarning ta'riflari berilgan.
- Mexanizmlarning tuzilishi va klassifikatsiyasi: Harakatlanuvchi va harakatlanmaydigan bo'g'inlar, kinematik juftlar, zanjirlar va ularning klassifikatsiyasi, kinematik sxemalar haqida ma'lumot berilgan.
- Mexanizmlarning kinematik tahlili: Tezlik, tezlanish, burchak tezligi, kinematik diagramma, tezlik va tezlanish rejasi kabi tushunchalar tahlil qilingan.
- Mushtumchali mexanizmlar: Mushtumcha profili, turtkich, markaziy va nomarkaziy turtkichli mexanizmlar, kuch bilan bog'lanishli va geometrik bog'lanishli mexanizmlar, zarbalar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Tishli uzatmalar: Ilashish qutbi, ilashish chizig'i, evolventa, evolyuta, ilashish burchagi, ilashish moduli, uzatmalar turlari va ularning xususiyatlari bayon etilgan.
- Mexanizmning kuch ta'siridagi hisobi: Kinetostatik hisoblash, muvozanatlovchi kuch, Jukovskiy qattiq richagi, nomuvozanatlik, keltirilgan kuch va massa, ishqalanish, harakatlantiruvchi kuchlar, mexanizmlar yurish davri kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
- Mashina va mexanizmlarning notekis harakati: Tezlikning davriy o'zgarishi, Rostlagich, Mexanizmning notekis harakat koeffitsienti, Maxovik va Vittenbauer diagrammasi kabi tushunchalar tahlil qilingan.
- Mashina agregati bo`g`inlarining qayishqoqligini nazarga olib tekshirish: Dissipativ kuchlar, Qovushqoq qarshilik kabi mavzular ko'rib chiqilgan.
- Titrashga aktivlik va titrashdan muxofazalash: Chiziqli o`ta yuklanish, Titrashning ta'sir etishi, Zarbaning ta'sir etishi, Ob`ektning ishlamay qolishi kabi mavzular yoritilgan.
- Mexanizmlarning sintezi: Grasgof qoidasi, Krivoship-koromisloli va Ikki krivoshipli mexanizmlar, Ikki koromisloli mexanizm turlari ko'rib chiqilgan.
- Manipulyatorlar: Manipulyator va Avtooperatorlar haqida ma'lumot berilgan