Falsafa

Ushbu kitob, O'zbekiston Davlat Agrar Universiteti talabalari uchun mo'ljallangan falsafa fanidan uslubiy qo'llanma bo'lib, falsafaning predmeti, fanlar tizimidagi o'rni, asosiy mavzulari, qonuniyatlari va kategoriyalari haqida ma'lumot beradi. Qo'llanma talabalarning bilimlarini kengaytirishga, seminar mashg'ulotlariga tayyorgarlik ko'rishga, referat mavzularini tanlashga va mavzuga oid adabiyotlarni topishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

• Falsafaning predmeti, fanlar sistemasidagi o'rni, muammolari va vazifalari: Falsafa atamasining mohiyati, dunyoqarash tushunchasi va uning tiplari, falsafa fanining predmeti va asosiy muammolari, falsafiy muammolar bilan bog'liq oqim va ta'limotlar ko'rib chiqiladi.
• Qadimgi Sharq va antik dunyo falsafasi: Vatanimiz hududidagi eng qadimgi falsafiy qarashlar, Qadimgi Bobil, Misr, Hindiston va Xitoy falsafasi, Antik dunyo va Yunoniston falsafasi, Qadimgi Sharq va Antik dunyo falsafasini o'rganishning ahamiyati, uning jahon madaniyatiga ta'siri yoritiladi.
• O'zbekiston hududidagi ilk o'rta asrlar va temuriylar davri falsafasi, uning jahon madaniyatidagi o'rni: Ilk o'rta asrlarda dunyoviy bilimlar rivoji va falsafiy tafakkur, Xorazmiy, Far'oniy, Farobiy, Beruniy va Ibn Sinolarning tabiiy- ilmiy va falsafiy qarashlari, Temuriylar davri va o'rta asrlar falsafasi, Ulu'bek, Navoiy va Bobur o'rta asrlar madaniyatining atoqli vakillari haqida ma'lumot beriladi.
• XVI-XX asrlardagi jahon falsafiy tafakkuri: O'rta asrlarda Evropa madaniyati va falsafasi, Evropada uy'onish davri va undagi falsafiy tafakkur takomili, XVII-XIX asr Evropa falsafasidagi oqimlar vafalsafiy maktablar, XX asr falsafasi va uning asosiy oqimlari tahlil qilinadi.
• Olam va odam: falsafiy talqin: Olam va odamning mavjudligi va yashashi bilan bo'liq muammolarning tarixiy ildizlari, Olam tushunchasi va uning ilohiy yoki tabiiy yaratilganligi, Olamning namoyon bo'lish shakllari ko'rib chiqiladi.
• Borliq va uning falsafiy tahlili: Borliq tushunchasi va uning falsafiy ma'nosi, Borliqning asosiy shakllari va turlari, Dunyoning moddiy birligi, Borliqning asosiy mavjudlik shakllari haqida ma'lumot beriladi.
• Tabiat falsafasi: Tabiat tushunchasi, uning tuzilishi, falsafiy mohiyati va mazmuni, Tabiat va jamiyat, ularning o'zaro aloqasi, Erda hayot va biosotsial evolyutsiya, Tabiatni falsafiy tushunishning ahamiyati, ekologik muammolar va ekologik tarbiya masalalari yoritiladi.
• Taraqqiyot va aloqadorlik tamoyillar va talqinlar. Falsafada metod muammosi: Harakat, rivojlanish, taraqqiyot va o'zaro aloqadorlik tushunchalari, «Metod» va «metodologiya» tushunchalari, Falsafada metod muammosi tahlil qilinadi.
• Rivojlanish va o`zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari. Falsafiy qonunlar: Qonun nima? Tabiat, jamiyat va falsafiy qonunlar, Miqdor va sifat, Me'yor va sakrash-chi?, Qarama-qarshilik birligi va kurashi, O`zgarish va rivojlanishda o`z- o`zini inkor etish tamoyili kabi savollarga javob beriladi.
• Mavjudlik, o`zgarish, bo~liklikning asosiy shakllari. Falsafiy kategoriyalar: Mavjudlik, o`zgarish va o`zaro aloqadorlikning namoyon bo`lishining asosiy tamoyillari, Falsafiy kategoriyalar tizimi, ularning mazmuni haqida ma'lumot beriladi.
• Ong va ruhiyat. Falsafiy talqin: Ong va ruhiyat nima? Ular koinot evolyutsiyasi natijasimi yoki ilohiy mo'jizami?, Ong va ruhiyatning shakllanishi va rivojlanishi hiqida tabiiy- ilmiy tasavvurlar va qarashlar tahlil qilinadi.
• Bilish falsafasi: Bilish - ob'ektiv olamning inson ongidagi in'ikosi, Inson bilishining asosiy bosqichlari, Bilish va haqiqat, Falsafada haqiqat muammosi, Fan- inson bilishining maxsus shakli. Ilmiy bilishning usullari va shakllari haqida ma'lumot beriladi.
• Jahon sivilizatsiyasi va o`zbekiston istiqbolining falsafiy masalalari: Jahon sivilizatsiyasining hozirgi davrdagi xususiyatlari va rivojllangan mamlakatlar taraqqiyoti, O`zbekistonning jahon sivilizatsiyasiga qo`shilish yo'lining falsafiy- metodologik muammolari tahlil qilinadi.