Генетика ва селекция асослари
Ushbu kitob genetika va selektsiya asoslariga bag'ishlangan bo'lib, oliy o'quv yurtlarining biologiya fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan. Kitobda genetika fanining predmeti, vazifalari, tadqiqot metodlari, rivojlanish tarixi, irsiylanish qonuniyatlari, xromosoma nazariyasi, molekulyar genetika asoslari, o'zgaruvchanlik va uning tiplari, populatsion va evolutsion genetika asoslari, odam genetikasi va tibbiyot genetikasi masalalari hamda selektsiyaning genetik asoslari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Irsiyat va irsiylanish qonuniyatlari: Ushbu bo'limda irsiylanishning asosiy qonuniyatlari, mono-, di- va poliduragay chatishtirish, dominantlik, recessivlik, gomozigota va гетероzigota kabi tushunchalar ko'rib chiqiladi. Mendel qonunlari va ularning genetik tahlili batafsil bayon etilgan.
- Genlar ta'siri: Ushbu bo'limda genlar ta'sirining asosiy tiplari, jumladan, to'liq va chala dominantlik, коdominantlik hamda allellarning o'zaro ta'siri kabi masalalar yoritilgan. Bundan tashqari, genotip va fenotip o'rtasidagi munosabatlar, shuningdek, genlar faoliyatini boshqarish mexanizmlari ham ko'rib chiqilgan.
- Xromosoma nazariyasi: Bu bo'limda irsiyatning xromosoma nazariyasi, uning asosiy qoidalari, genlarning xromosomalarda joylashuvi, xromosoma xaritalari, бириккан holda irsiylanish, krossingover va uning ahamiyati haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- O'zgaruvchanlik: Bu mavzuda irsiy va irsiy bo'lmagan o'zgaruvchanlik, mutatsion o'zgaruvchanlik, uning sabablari va tiplari, shuningdek, modifikatsion o'zgaruvchanlik haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Poloploidia va гетероплоидия: Bu bo'limda poloploidia va гетероплоидияning kelib chiqish sabablari, ularning tasnifi, генетик va цитологик жиҳатлари таҳлил қилинади.
- Populyatsion Genetika: Populyatsion genetikaning asosiy tushunchalari, Hardy-Weinberg qonuni, genlar oqimi, генетик дрейф, алоҳидаланиш, табиий танланиш ва бошқа омиллар таҳлил қилинади.
- Evolyutsion Genetika: Bu bo'lim evolyutsion genetikaga bag'ishlangan bo'lib, evolyutsiyaning генетик далиллари, evolyutsion jarayonning генетик асослари va tur hosil bo'lishi masalalari ko'rib chiqiladi.
- Ontogenezning genetik asoslari: Ontogenezning asosiy босқичлари, генетик назорати ва молекуляр механизмлари, шунингдек ҳужайралар o'rtasidagi o'zaro ta'sirlar таҳлил қилинган.
- Tibbioy genetika: Odam genetikasi va irsiy kasalliklar, xromosoma kasalliklari, irsiy predispozitsiya va tibbioy genetik maslahat berish haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- Selektsiyaning genetik asoslari: Bu o'simliklar va hayvonlarning selektsiyasini, selektsiyaning генетик asoslarini, дурагайлаш va танлаш metodlarini o'z ichiga oladi.
- Gen injeneriyasi: Gen injeneriyasining metodlari va yutuqlari, transgenezning asoslari batafsil ma'lumotlar berilgan.