Fizika o’qitishning nazariy asoslari
Ushbu kitob "Fizika o'qitishning nazariy asoslari" bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI talabalari uchun mo'ljallangan. Kitob fizika o'qitish metodikasining nazariy asoslariga bag'ishlangan bo'lib, bo'lajak fizika o'qituvchilarining kasbiy tayyorgarligini oshirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Fizika – umumiy ta’lim, akademik litsey hamda kasb-hunar kollejlarining o‘quv predmeti: Mazkur mavzu ta'lim tizimini isloh qilish zarurligi, kadrlar tayyorlashning milliy dasturi, ta’lim standartlari, o‘quv rejalari va dasturlari mazmuniga kiritilgan o'zgartirishlar, umumiy o'rta ta’lim maktablari va o‘rta maxsus ta’lim maktablari uchun fizika fanining ahamiyatini yoritadi.
- Mexanika bo‘limining o‘qitish usullari: Mexanika fanining ta'limdagi ahamiyati, kinematika, dinamika va statika bo‘limlarining o‘qitish metodikasi, harakatning nisbiylik nazariyasi, mexanikaning asosiy masalalarini yechishning fizikaviy va uslubiy g'oyalari, kinematikadagi asosiy tushunchalar va jismlar harakatini o‘rganish uslublari keltirilgan.
- Molekulyar fizikani o‘qitish uslublari: Ushbu mavzuda molekulyar fizikaning o‘qitish metodlari, muvozanat holat va kvazistik jarayon, molekula massasi, Avogadro doimiysi, molekulalar tezligi kabi tushunchalar, molekulyar kinetik nazariya asoslari va termodinamikaning izchilligi haqida ma'lumotlar beriladi.
- Suyuqliklarning xossalari: Suyuqlikning xususiyatlari, sirtqi qatlamlarning maxsus xususiyatlari, massa tushunchasi, elektrolit va Faradey qonuni haqida ma'lumotlar beriladi.
- Qattiq jismlarning xossalari: Qattiq jismlarning mexanik xossalari, kristall va amorf qattiq jismlar, kristall simmetriyasi, mexanik xossalarni boshqarish, qattiq jismlarning mustahkamligi, plastikligi va boshqa xususiyatlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Elektrodinamikani o‘rganishning ilmiy-uslubiy asoslari: Ushbu mavzu elektrodinamika fanining mazmuni va tuzilishi, elektr maydonining o'rganish maqsad va vazifalari hamda asosiy mazmunining tahlili, zaryadning saqlanish qonuni, Kulon qonuni va elektrodinamika qonunlarini qarab chiqish uslublari haqida ma'lumotlar beradi.
- O‘zgarmas elektr toki qonuniyatlari: Bu mavzuda o'zgarmas elektr toki qonuniyatlari, Faradey qonuni, tok o'tkazuvchanlik mexanizmini va hokazo tushunchalar yoritiladi.
- Optika bo‘limini o‘qitish uslublari: Optika fanining o'rganish uslublari, vakuumda yorug'lik tezligi, linzalar, Gyuygens tamoyili va yorug'likning qaytish hamda sinish qonunlari haqida tushunchalar berilgan.
- Nisbiylik nazariyasi asoslari: Nisbiylik nazariyasining asosiy postulatlari, tezliklarni qo‘shishning relyativistik qonuni, energiyaning o‘zgarishi va boshqa masalalar o‘rganiladi.
- Atom fizikasini o‘qitish metodikasi: Ushbu mavzu atomning energetik sathlari, yorug'likni atomlarda nurlanishi va yutilishi, spektrlar, lazerlarni ishlash tamoyili va yadro reaksiyalari haqida ma'lumotlar beradi.
- Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining IX sinf fizika ta’limida “Koinot fizikasi” bo‘limining mazmuni: Koinot fizikasi fanining o'rganish uslublari va ahamiyati yoritilgan. Quyosh sistemasi, amaliy astronomiya asoslari, Galaktikamiz va Koinotning ulkan masshtabli strukturasi va uning evolitsiyasi va astronomiya fani haqida ma'lumot berilgan.