Mikrobiologiya

Ushbu kitob mikrobiologiya va virusologiya fanlariga kirish bo'lib, mikroorganizmlarning tuzilishi, hayotiy faoliyati, sistematikasi, ekologiyasi, genetikasi hamda biotexnologiyasi kabi asosiy jihatlarini o'rganadi. Bundan tashqari, patogen mikroorganizmlar, ularning xususiyatlari va kasallik qo'zg'atish mexanizmlari ham batafsil yoritilgan. Ushbu qo'llanma talabalarga mikrobiologiya va virusologiya sohalarida chuqur bilim olishlariga yordam beradi.

Asosiy mavzular

• Umumiy mikrobiologiya faniga kirish: Mikrobiologiya fanining mohiyati, ahamiyati, rivojlanish tarixi, boshqa fanlar bilan aloqasi, zamonaviy biologiyadagi o'rni, roli va vazifalari, mikroorganizmlarning tabiatdagi, qishloq xo'jaligidagi, sanoatdagi va sog'liqni saqlashdagi ahamiyati hamda tadqiqot usullari haqida ma'lumot beriladi.
• Bakteriya hujayralarining shakllari va morfologik guruhlari: Eukariot va prokariot hujayralarning umumiy tavsifi, bakteriyalarning shakllari va o'lchamlari, hujayraning tashqi va ichki tuzilishi batafsil bayon etiladi.
• Mikroorganizmlar sistematikasi: Bakteriyalar sistematikasi, mikroorganizmlarning strukturalari, fiziologik va kimyoviy xususiyatlari, fenotip va genotip xususiyatlari, taksonomik birliklar va prokaryotlar olami haqida ma'lumotlar keltiriladi.
• Oziqali muhitlar va mikroorganizmlarning undirish usullari: Oziqli muhitlar haqida tushuncha, ularning turlari, tayyorlash usullari, mikroblarni undirish texnikasi, bakteriologik tekshirish usullari, anaerob bakteriyalarni undirish va viruslarni o'stirish uslublari tushuntiriladi.
• Mikroorganizmlarning o'sishi, ko'payishi va harakatlanishi: Bakteriya hujayrasining o'sishi, spor hosil qilishi, prokariotlarning ko'payish usullari, rivojlanish fazalari, uzluksiz ko'paytirishning ahamiyati va harakatlanishi kabi mavzular yoritiladi.
• Patogen mikroorganizmlar: Patogen mikroorganizmlarning xususiyatlari, virulentlik, toksinlar, ekzotoksinlar, antigenlik va yuqumli kasallikning paydo bo'lishi batafsil tahlil qilinadi.
• Mikroorganizmlarning oziqlanishi: Bakteriya hujayrasidagi asosiy kimyoviy birikmalar, elementlarga bo'lgan ehtiyoj, uglerod manbaiga qarab guruhlanishi, oziqlanish tiplari va oziqa moddalarning hujayraga o'tishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
• Mikroorganizmlarga tashqi muhit omillarining ta'siri: Tashqi muhit omillari (harorat, namlik, yorug'lik, bosim, kimyoviy moddalar), sterillash, dezinfeksiya va mikroorganizmlar orasidagi munosabatlar yoritilgan.
• Mikroorganizmlar genetikasi: Mikroorganizmlar genetik tadqiqotlar obyekti sifatida, genotip va fenotip, o'zgaruvchanlik, mutatsiyalar, transformatsiya, transduksiya, kon'yugasiya va biotexnologiya asoslari haqida ma'lumotlar beriladi.
• Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi: Mikroorganizmlarning tabiatda tarqalishi, suv va tuproq ekologiyasi, rizosfera bakteriyalari kabi mavzular muhokama qilinadi.
• Mikroorganizmlar ishtirokida azotli birikmalarning o'zgarishi: Ammonifikasiya, nitrifikasiya, denitrifikasiya jarayonlari va ularning tuproqdagi ahamiyati yoritiladi.
• Virusologiya fanining sohasi, vazifalari va uning rivojlanish tarixi: Virusologiya fanining ahamiyati, viruslarning zarari, kashf qilinishi, Ivanovskiy ishlari, bakteriofaglar, Tvort ishlari, viruslar tabiati va rivojlanish tarixi keng yoritiladi.