Экология

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan "Ekologiya" kursining ma'ruzalar to'plamidir. Unda ekologiyaning asosiy tushunchalari, muammolari, atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish masalalari yoritilgan. Kitob talabalar, o'qituvchilar va ekologiya sohasiga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Ekologiyaning maqsad va vazifalari. Zamonaviy ekologik muammolar: Ekologiya fan sifatida, uning bo'limlari va aloqalari, shuningdek, fan sifatida ekologiyaning vazifalari va zamonaviy ekologik muammolar ko'rib chiqiladi. Atrof-muhit, uning tarkibiy qismlari va resurslar klassifikatsiyasi o'rganiladi. Tabiat va jamiyat o'rtasidagi munosabatlarning keskinlashuvi va asosiy ekologik muammolar tahlil qilinadi.
• Ekologik omillar va ularning tirik organizmlarga ta'siri: Ekologik omillarning klassifikatsiyasi, abiotik, biotik va antropogen omillar ta'rifi beriladi. Ekologik jarayonlar va ekologik qonunlar o'rganiladi.
• Atmosfera havosini muhofaza qilish: Atmosferaning tuzilishi, ahamiyati va gaz tarkibi, shuningdek, atmosfera ifloslanish manbalari va tarkibi, ifloslanish oqibatlari va unga qarshi kurash choralari yoritiladi.
• Suv resurslarini muhofaza qilish: Suvning tabiat va inson hayotidagi ahamiyati, suv resurslarining asosiy ifloslanish manbalari va ularning oqibatlari, shuningdek, chuchuk suvni ifloslanishdan himoya qilish va tiklash choralari ko'rib chiqiladi. Jahon okeanining ifloslanishi va uni muhofaza qilish choralari o'rganiladi.
• Tuproqni muhofaza qilish va undan oqilona foydalanish: Tuproqning tushunchasi va ahamiyati, tuproqqa inson ta'siri va tuproqning buzilish turlari, shuningdek, tuproqni muhofaza qilish va undan oqilona foydalanishning iqtisodiy mexanizmi O'zbekiston misolida yoritiladi.
• O'simliklar va hayvonot dunyosini muhofaza qilish: O'simliklar va hayvonot dunyosining tabiat va inson hayotidagi roli, ularga inson ta'siri, ularni muhofaza qilish choralari ko'rib chiqiladi.
• Geografik muhitning radioaktiv moddalar va zaharli kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi: Radioaktiv ifloslanish va uning biosferaga ta'siri, zaharli kimyoviy moddalar va ularning geografik muhitga ta'siri, shuningdek, qishloq xo'jaligida pestitsidlar va zaharli kimyoviy moddalardan to'g'ri foydalanishni tashkil etish masalalari yoritiladi.
• Qo'riqlanadigan hududlar: Qo'riqlanadigan hududlar tushunchasi, ularning asosiy turlari, qo'riqxonalar, ularning ahamiyati va asosiy vazifalari, milliy bog'lar va buyurtma qo'riqxonalari, ularning tabiatni muhofaza qilishdagi o'rni ko'rib chiqiladi.
• Tabiatni muhofaza qilish sohasidagi xalqaro hamkorlik: Turli mamlakatlarda tabiatni muhofaza qilish bo'yicha sa'y-harakatlarni muvofiqlashtirishning ahamiyati, tabiatni muhofaza qilish sohasidagi davlatlararo bitimlar, tabiatni muhofaza qilish sohasidagi xalqaro hamkorlik masalalari yoritiladi.