Alisher Navoiy she`riyatida ko`z timsoli talqini

Ushbu kitob Alisher Navoiy ijodidagi "ko'z" timsolini badiiy, falsafiy, diniy va tasavvufiy jihatlardan tahlil qiladi. Unda Navoiygacha bo'lgan turkiy adabiyotda "ko'z" obrazi qanday ifodalangani, Navoiy she'riyatida bu timsolning o'ziga xos talqinlari, boshqa timsollar bilan uyg'unligi va turli janrlarda qo'llanilishi ko'rib chiqiladi.

Asosiy mavzular

• "Ko'z" timsolining tasavvufiy-falsafiy talqini: Insonni ulug'lash, hayot qadrini yetish, aql-idrok bilan ish ko'rish g'oyalari tasavvufda. Navoiyda esa bu shuuriy mushohada, insonni ma'naviy kamolga yetkazish orzusi sifatida ifodalanadi. "Ko'z" orqali ilohiy ishq va ma'rifatga erishish mumkinligi ta'kidlanadi.
• "Ko'z" timsolining diniy talqini: Komil insonni tarbiyalash masalasi islom dinining asosiy g'oyalaridan biri. Navoiy asarlarida insoniyatni ma'rifatlantirish, yaxshi xulqli bo'lishga chorlash, diniy aqidalarni badiiy vositalar orqali yetkazish "ko'z" timsoli bilan bog'liq holda ko'rsatiladi.
• Boshqa timsollar bilan birga qo'llanilishi: "Ko'z" timsoli Navoiy lirikasida qosh, zulf, lab, yuz kabi boshqa timsollar bilan uyg'un holda keladi. Bu timsollar birgalikda nafaqat Navoiy she'riyatiga, balki umuman mumtoz adabiyotga xos talqinlarni yuzaga chiqaradi. Ishqiy kechinmalar, ma'shuqa jamoli va ilohiy sirlar shu timsollar orqali ifodalanadi.