Mоlеkulyar fizikа
Ushbu kitob "Molekulyar fizika" fanining o'quv-uslubiy majmuasi bo'lib, oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan. Unda molekulyar fizika fanining asosiy tushunchalari, qonunlari va usullari batafsil yoritilgan. Kitob nazariy materiallar, amaliy masalalar yechish usullari va laboratoriya ishlari bilan to'ldirilgan. Talabalarning fanni chuqurroq o'zlashtirishlari uchun nazorat savollari va mustaqil ish topshiriqlari berilgan.
Asosiy mavzular
- Molekulyar fizika faniga kirish: Molekulyar fizikaning predmeti, vazifalari, tekshirish usullari (termodinamik va statistik), makroskopik va mikroskopik parametrlar haqida tushunchalar beriladi. Molekulyar-kinetik nazariyaning asosiy qoidalari, moddaning tuzilishi haqidagi tasavvurlar, atom va molekulalar to'g'risidagi ma'lumotlar ko'rib chiqiladi.
- Statistik usul: Ehtimollar nazariyasining asoslari, tasodifiy hodisalar, ehtimollik zichligi, normallashtirish sharti, dispersiya, Gauss va Puasson taqsimotlari, Maksvell taqsimoti va tezliklar bo'yicha taqsimot funktsiyasi yoritiladi. Molekulalarning o'rtacha arifmetik, o'rtacha kvadratik va eng ehtimoliy tezliklari aniqlanadi.
- Real gazlar: Molekulalararo o'zaro ta'sir kuchlari, Boyl-Mariott va Gey-Lyussak qonunlaridan chetga chiqishlar, Van-der-Vaals tenglamasi va izotermasi, real gazlarning xususiyatlari va holat tenglamasi, kritik temperatura tushunchalari ko'rib chiqiladi.
- Gazlarning solishtirma issiqlik sig'imlari nisbatini aniqlash: Gazning solishtirma issiqlik sig'imi, o'zgarmas hajmda va o'zgarmas bosimda issiqlik sig'imlari, molyar issiqlik sig'imi tushunchalari beriladi. Adiabatik jarayon, Puasson koeffitsienti haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Molekulyar kinetik nazariyani tasdiqlovchi tajribalar: Broun harakati, Shtern tajribasi, Avagadro va Dal'ton qonunlari kabi molekulyar fizikaning asosiy qoidalarini tasdiqlovchi tajribalar batafsil tahlil qilinadi.
- Suyuqliklar: Suyuqliklar holati va xususiyatlari, molekulyar bosim, yuza tarangligi, suyuqlik yuzasining erkin energiyasi, chetki burchak hamda kapillyarlik kabi tushunchalar bayon etiladi. Flotatsiya hodisalari ko'rib chiqiladi.