Ichki sekretsiya bezlari va uning yoshga xususiyatlari
Ushbu kitobda inson organizmining endokrin tizimi, xususan ichki sekretsiya bezlari, ularning tuzilishi, funksiyalari va yoshga bog'liq o'zgarishlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda gipofiz, epifiz, qalqonsimon bez, qalqonoldi bezlari, buyrak usti bezlari va jinsiy bezlar kabi asosiy endokrin bezlarning joylashuvi, vazifalari va kasalliklari ko'rib chiqilgan. Shuningdek, gormonlar va ularning organizmdagi roli, gormonal regulyatsiya mexanizmlari va endokrin tizim kasalliklarining diagnostikasi va davolash usullari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Gipofizning joylashuvi, tuzilishi, vazifasi va yoshga oid xususiyatlari: Gipofiz bezining joylashuvi, tuzilishi va fiziologiyasi, gipotalamus bilan o'zaro bog'liqligi, adenogipofiz va neyrogipofizning funksiyalari, gormonlar ishlab chiqarishi va ularning ta'siri, yoshga bog'liq o'zgarishlar.
- Epifiz bezi: Epifizning joylashuvi, tuzilishi, funktsiyalari (melatonin ishlab chiqarish, biologik ritmlarni boshqarish), yoshga bog'liq o'zgarishlar.
- Qalqonsimon bez: Qalqonsimon bezning joylashuvi, tuzilishi, gormonlar (tiroksin va triiodotironin) ishlab chiqarishi, ularning ta'siri metabolizmga, o'sishga va rivojlanishga, qalqonsimon bez kasalliklari (gipertireoz, gipotireoz, endemik bo'qoq), yoshga bog'liq o'zgarishlar.
- Qalqonoldi bezlari: Qalqonoldi bezlarining joylashuvi, tuzilishi, paratgormon ishlab chiqarishi, kaltsiy va fosfor almashinuvini boshqarish, qalqonoldi bezlari kasalliklari (giperparatireoz, gipoparatireoz), yoshga bog'liq o'zgarishlar.
- Buyrak usti bezlari: Buyrak usti bezlarining joylashuvi, tuzilishi (po'stloq va mag'iz qavati), gormonlar (kortizol, aldosteron, androgenlar, adrenalin, noradrenalin) ishlab chiqarishi, ularning ta'siri metabolizmga, suv-tuz almashinuviga, stressga javob reaksiyalariga, buyrak usti bezlari kasalliklari (Addison kasalligi, Itsenko-Kushing sindromi), yoshga bog'liq o'zgarishlar.
- Jinsiy bezlar: Erkaklar va ayollar jinsiy bezlarining joylashuvi, tuzilishi, gormonlar (testosteron, estrogenlar, progesteron) ishlab chiqarishi, ularning ta'siri jinsiy rivojlanishga, reproduktiv funktsiyaga, ikkilamchi jinsiy belgilarning shakllanishiga, jinsiy bezlar kasalliklari, yoshga bog'liq o'zgarishlar.