Ноорганик моддалар кимёвий технологияси
Ushbu kitob noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi fanidan bakalavrlar uchun amaliy mashg‘ulotlarni bajarish bo‘yicha uslubiy qo‘llanma hisoblanadi. Qo‘llanmada sulfat kislota, mineral o‘g‘itlar va soda ishlab chiqarish texnologiyasi jarayonlarining asosiy elementlari va analitik nazorati bo‘yicha ma’lumotlar berilgan. Laboratoriya sharoitida aniqlash uchun mo‘ljallangan qurilmalar, laboratoriya ishlari, analitik nazorat va hisobotlarni bajarish tartibi haqida ma’lumotlar keltirilgan. Qo‘llanma kimyoviy texnologiya ta’lim yo‘nalishida tahsil olayotgan 3-kurs talabalari uchun mo‘ljallangan.
Asosiy mavzular
- Sanoat gazlarini oltingugurtli birikmalaridan tozalash: Gazlarni tarkibidagi vodorod sulfididan tozalash usullari (quruq, ho‘l, siklik), aktivlashtirilgan ko‘mir va GIAП-10 katalizatorlari yordamida tozalash, neytrallash va oksidlash usullari.
- Temir sulfidi va boshqa oltingugurtli xom ashyolarni yoqishning fizik-kimyoviy asoslari: Temir sulfidining oksidlanish reaksiyasi, yonish bosqichlari, haroratning ta’siri, hosil bo‘luvchi temir zanglari va ularning tarkibi.
- Oltingugurtli xom ashyolarni yoqish issiqligi: Yonish reaksiyasining ekzotermikligi, sulfatlarning dissotsiatsiyasi, xom ashyoning yonish issiqligini aniqlash usullari.
- Kolchedan va boshqa oltingugurtli moddalarni yoqqanda hosil bo‘ladigan zangning chiqishi: Zangning nazariy va amaliy chiqishi, zang tarkibi va ularning hisoblash usullari.
- Kolchedanni kuydirib sulfat kislotasini olish: Oltingugurt kolchedanini kuydirish orqali sulfat kislota olish jarayoni, harorat, havo miqdori va zarrachalar o‘lchamining ta’siri, SO2 ni SO3 gacha oksidlash, vanadiy katalizatori, modelni ishlash tartibi.
- Xom bikarbonatdagi NaHCO3 va Na2CO3 miqdorini aniqlash: Xom bikarbonatdagi natriy karbonat va bikarbonat miqdorlarini aniqlash usullari, ishqoriylikni aniqlash, reaktivlar va hisoblashlar.
- O‘yuvchi natriy ishlab chiqarishda olingan shcheloqlarni tahlili: O‘yuvchi natriy ishlab chiqarishda olingan shcheloqlarni analiz qilish usullari, ishqoriylikni aniqlash, NaOH miqdorini aniqlash, reaktivlar va hisoblashlar.
- Nitrozaning tarkibidagi azot oksidlarini aniqlash: Nitrozaning tarkibidagi azot oksidlarini aniqlash usullari (permanqanatometrik, nitrometrik), Beskov va Slizkovskiy usullari, xalal beruvchi omillar.
- Fosfatlarni nitrat kislota bilan parchalash: Fosfatlarni nitrat kislota bilan parchalash usullari, harorat, kislota miqdori va konsentratsiyasining ta’siri, reaktsiya bosqichlari va tezligi, kaltsiy nitrat va fosfor kislota hosil bo'lishi.