O’rtа Osiyo mаmlаkаtlаri iqtisоdiy ijtimоiy gеоgrаfiyasi
Kitob O'zbekiston Xalq ta'limi vazirligi tomonidan Jizzax davlat pedagogika institutining Tabiatshunoslik fakulteti Geografiya va uni o'qitish metodikasi kafedrasi uchun "O'rta Osiyo mamlakatlari iqtisodiy ijtimoiy geografiyasi" fanidan ma'ruzalar matni sifatida nashr etilgan. Unda mintaqa davlatlarining geografik o'rni, tabiiy sharoiti, aholisi va xo'jaligi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- O'rta Osiyo davlatlarining geografik o'rni: Ushbu mavzu O'rta Osiyo davlatlarining tashkil topishi, kattaligi, chegaralari va geografik o'rni haqida ma'lumot beradi. Mintaqaning makro, mezo va mikro iqtisodiy geografik o'rinlari tahlil qilinadi.
- O'rta Osiyo tabiati, tabiiy sharoiti va resurslari: Mavzuda O'rta Osiyoning yer yuzasi tuzilishi, iqlimi, ichki suvlari, tuproqlari, o'simlik va hayvonot dunyosi, shuningdek tabiiy resurslardan foydalanishdagi muammolar va ularni muhofaza qilish masalalari o'rganiladi.
- O'rta Osiyo davlatlarining tuproq qoplam: O'rta Osiyoning turli tuproq tiplari, ularning hosil bo'lish omillari, tarkibi va xususiyatlari haqida ma'lumotlar beriladi. Tog' va tekislik hududlaridagi tuproqlar taqqoslanadi.
- O'rta Osiyo hayvonot dunyosi: Mavzuda O'rta Osiyoning xilma-xil hayvonot dunyosi, tekislik va tog'li hududlardagi hayvonlar, ularning yashash sharoitlari va moslashuvlari haqida so'z yuritiladi. Qizil kitobga kiritilgan hayvonlar va ularni muhofaza qilish choralari ko'rsatiladi.
- O'rta Osiyo aholisi va mehnat resurslari: Ushbu mavzu O'rta Osiyo mamlakatlari aholisining soni, tarkibi, joylashuvi, urbanizatsiya jarayonlari va mehnat resurslari bilan bog'liq masalalarni qamrab oladi. Aholining dinamikasi, milliy tarkibi va demografik ko'rsatkichlari tahlil qilinadi.
- O'rta Osiyo mamlakatlari xo'jaligi: Mavzuda mintaqa davlatlarining sanoat tarmoqlari, qishloq xo'jaligi, transporti va iqtisodiy aloqalari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Har bir tarmoqning o'ziga xos xususiyatlari va rivojlanish istiqbollari ko'rib chiqiladi. Qozog'iston, O'zbekiston, Turkmaniston, Qirg'iziston va Tojikiston respublikalarining iqtisodiyoti qiyosiy tahlil qilinadi.
- Qozog'iston Respublikasi: Qozog'istonning geografik o'rni, tabiiy sharoiti, boyliklari, aholisi, xo'jaligi (sanoat, qishloq xo'jaligi), transporti va iqtisodiy rayonlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- Turkmaniston Respublikasi: Turkmanistonning geografik o'rni, tabiiy sharoiti, boyliklari, aholisi, xo'jaligi (sanoat, qishloq xo'jaligi), transporti va iqtisodiy rayonlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- Qirg'iziston Respublikasi: Qirg'izistonning geografik o'rni, tabiiy sharoiti, boyliklari, aholisi, xo'jaligi (sanoat, qishloq xo'jaligi), transporti va iqtisodiy rayonlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- Tojikiston Respublikasi: Tojikistonning geografik o'rni, tabiiy sharoiti, boyliklari, aholisi, xo'jaligi (sanoat, qishloq xo'jaligi), transporti va iqtisodiy rayonlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
- O'zbekiston Respublikasi: O'zbekistonning geografik o'rni, tabiiy sharoiti, boyliklari, aholisi, xo'jaligi (sanoat, qishloq xo'jaligi), transporti va iqtisodiy rayonlari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.