Место грамматики в обучении русскому языку как иностранному
Ushbu maqola rus tilini chet til sifatida o'qitishda grammatikaning o'rnini muhokama qiladi. Unda grammatikaning tilni to'liq o'zlashtirish uchun zaruriy asos ekanligi ta'kidlanadi. Grammatik bilimlar kommunikatsiya uchun yetarli emasligi, fonetika va leksika ham muhimligi aytiladi. Chet tilini o'qitishda grammatika alohida o'rganilmasdan, vaziyatga bog'liq holda, amaliyot orqali o'rgatiladi. Darsda o'quvchiga ma'lum bir fikrni ifodalash vazifasi qo'yiladi, grammatika esa shu vazifani bajarish vositasiga aylanadi. Matnda tilning uch birligi: til, nutq va kommunikatsiya haqida tushunchalar berilgan. Til - tovushlar, so'zlar va konstruksiyalar tizimi. Nutq - fonetik, leksik va grammatik tizimlarning namoyon bo'lishi. Kommunikatsiya - til tizimi va nutq modellarini real muloqotda qo'llash.
Asosiy mavzular
- Chet til sifatida rus tilini o'qitishda grammatikaning o'rni: Grammatika chet tilini o'rganishda asosiy rol o'ynaydi, chunki u tilni to'liq o'zlashtirish va muloqot qilish uchun zarur bo'lgan asosdir. Ona tilining grammatikasi so'zlashuvchilar ongiga singib ketgan bo'ladi, chet tilini o'rganishda esa grammatik shakllar va qoidalarni avtomatik qo'llash darajasiga yetkazish muhim.
- Til, nutq, kommunikatsiya: Til uchta asosiy qismdan iborat: til (tovushlar, so'zlar, konstruksiyalar tizimi), nutq (fonetik, leksik va grammatik tizimlarning namoyon bo'lishi) va kommunikatsiya (til tizimi va nutq modellarini real muloqotda qo'llash).
- Til kompetensiyalari: O'quvchilar uch xil til kompetensiyasini rivojlantirishlari kerak: lingvistik (morfologiya, sintaksis, so'z yasash), nutq (grammatik modellarga asoslangan nutqni to'g'ri qurish ko'nikmalari) va kommunikativ (turli vaziyatlarda muloqot qilish qobiliyati).
- O'qitish bosqichlari: Chet tilini o'zlashtirishning bir necha bosqichlari mavjud: boshlang'ich (elementar), o'rta (bazaviy), yuqori (rivojlangan) va professional. Har bir bosqich asosiy kompetensiyalarning rivojlanish darajasi bilan farqlanadi.
- Grammatik minimum: O'qitishning har bir bosqichida o'quv materiallari qat'iy cheklangan til (grammatik) materialiga asoslangan bo'lishi kerak. Shuning uchun grammatik minimum tushunchasi muhim rol o'ynaydi. Grammatik minimum leksik mavzuni o'rganishda o'quvchi muloqot qila oladigan minimal grammatik hodisalar sonini tanlashni anglatadi.