O'zbek va qoraqalpoq tillarida teng bog'lovchilarning qo'llanilishi
Ushbu kitob Smaylova Dilbar tomonidan yozilgan bo'lib, unda o'zbek va qoraqalpoq tillaridagi teng bog'lovchilarning qo'llanilishi qiyosiy tahlil qilingan. Unda teng bog'lovchilarning grammatik xususiyatlari, semantikasi va sintaktik vazifalari o'rganilgan. Kitob turli tadqiqotlar, darsliklar va o'quv qo'llanmalaridan olingan ma'lumotlarga asoslangan bo'lib, har ikki tildagi ayrim bog'lovchilarning o'ziga xos jihatlarini aniqlashga qaratilgan. Tadqiqot natijalari ikki til grammatikasini takomillashtirishga va o'quv jarayonini boyitishga xizmat qilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Teng bog'lovchilarni belgilash nazariyasi: Ushbu mavzuda teng bog'lovchilarni aniqlash bo'yicha turli nazariyalar ko'rib chiqiladi, o'zbek va qoraqalpoq tilshunosligida bu masalaga yondashuvlar tahlil qilinadi. Teng bog'lovchilarning grammatik jihatlari, jumladan, o'zgarmasligi va mustaqil ma'noga ega emasligi ta'kidlanadi. Shuningdek, turli manbalarda bog'lovchilarning turlari va guruhlanishi masalalari yoritiladi.
- O'zbek va qoraqalpoq tillarida barobar qo'llanadigan teng bog'lovchilar: Bu mavzuda har ikki tilda bir xil shakl va ma'noga ega bo'lgan teng bog'lovchilar ko'rib chiqiladi. Ularning fonetik, leksik va grammatik xususiyatlari, shuningdek, badiiy asarlarda qo'llanilishi tahlil qilinadi. Bunday bog'lovchilarga misollar keltiriladi va ularning har ikki tildagi o'xshash va farqli jihatlari aniqlanadi.
- O'zbek va qoraqalpoq tillarida farqli teng bog'lovchilar (asl va funksional bog'lovchilar): Ushbu mavzuda faqat o'zbek yoki qoraqalpoq tiliga xos bo'lgan teng bog'lovchilar o'rganiladi. Asl va funksional bog'lovchilarning farqi, ularning etimologiyasi va semantik xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, mustaqil so'zlardan bog'lovchiga aylangan so'zlarning o'ziga xos jihatlari yoritiladi.
- O'zbek va qoraqalpoq tillarida qo'llanadigan teng bog'lovchilar semantikasi: Bu mavzu teng bog'lovchilarning ma'no turlari va ularning gapdagi vazifalarini o'z ichiga oladi. Teng bog'lovchilarning birgalik, zidlik, ayiruv va boshqa ma'nolarni ifodalashi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, ularning uyushiq bo'laklar va qo'shma gaplarni bog'lashdagi roli tahlil qilinadi.
- Qoraqalpoq tilidan oʻzbek tiliga tarjima qilingan asarlarda teng bog'lovchilardan foydalanish imkoniyatlari: Ushbu mavzuda qoraqalpoq tilidan oʻzbek tiliga tarjima qilingan badiiy asarlarda teng bog'lovchilarning tarjima usullari o'rganiladi. Tarjimonlarning teng bog'lovchilarni qanday almashtirishi, ularning o'rniga qanday vositalardan foydalanishi tahlil qilinadi. Noto'g'ri tarjima qilingan bog'lovchilarga misollar keltiriladi.