Yosh fiziologiyasi va gigiyena

Ushbu elektron kitob yosh fiziologiyasi va gigiyena faniga bag'ishlangan bo'lib, ta'lim sohasidagi muhim mavzularni qamrab oladi. Kitob, O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturiga muvofiq tuzilgan. O'quvchilarning organizmining fiziologik xususiyatlari, sog'lig'ini saqlash, sog'lom turmush tarzini shakllantirish kabi masalalarni o'z ichiga olgan holda, bu kitob talabalarga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Annotasiya: Ushbu bo'limda yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining maqsadi, vazifalari, ahamiyati va o'rni haqida umumiy ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, ta'lim-tarbiya jarayonida bolalar va o'smirlar organizmining fiziologik xususiyatlarini e'tiborga olish, kasalliklarning oldini olish, sog'lom turmush tarzini shakllantirish kabi masalalarga oid ma'lumotlar kiritilgan.
Fanning maqsadi va vazifalari: Ushbu bo'lim talabalarda ta'lim tarbiya jarayonida turli yoshdagi bolalar va o'smirlar organizmining o'ziga xos xususiyatlarini e'tiborga olish, zararli odatlar, giyohvandlikni oldini olish, yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlashning tibbiy-gigiyenik asoslari haqida bilim, ko'nikma va malakalarni shakllantirish maqsadini belgilaydi. Shuningdek, talabalarga ta'lim tarbiya jarayonida bolalar va o'smirlar salomatligini himoya qilish, litsey va kollejlar shart-sharoitlari, jihozlanishi va o'quv yuklamaning organizmga ta'sirini o'rganish vazifasi yuklatilgan.
Nerv tizimi umumiy fiziologiyasining yosh xususiyatlari: Bu bo'lim nerv sistemasi faoliyatining asosiy jihatlarini o'z ichiga oladi, shu jumladan nerv sistemasining ahamiyati va umumiy tuzilishi, nerv markazlari haqida tushuncha, nerv markazlarining fiziologik xususiyatlari, oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari, analizatorlar va ularning gigiyenasi. Shuningdek, ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari va tayanch-harakat apparatining o'ziga xosliklari ham ko'rib chiqilgan.
Oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari: Oliy nerv faoliyatini tekshirish usullari, shartli va shartsiz reflekslar, nutq funktsiyasi, bolalar oliy nerv faoliyatining tiplari, nerv tizimi gigiyenasi, bolalar va o`smirlarning ishchanlik qobiliyati, charchash va o`ta charchash haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigiyenasi: Analizatorlarning umumiy tuzilishi va ahamiyati, ko'rish analizatorining yosh xususiyatlari, ko'rish qobiliyatini pasayishini oldini olish, eshitish analizatori, bolalarda eshitish organining rivojlanishi, eshitish gigiyenasi, muvozanat apparati kabi mavzularni qamrab oladi.
Ichki sekretsiya bezlarinnig yosh xususiyatlari: Organizmdagi fiziologik jarayonlarning neyroendokrin sistemasi orqali boshqarilishi, ichki sekretsiya bezlari haqida tushuncha, ichki sekretsiya bezlarining joylashuvi, garmonlar va ularning organizmdagi vazifasi, garmon va stress, garmonlar va jinsiy etilish kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Tayanch-harakat apparatining yosh xususiyatlari va gigiyenasi: Tayanch-harakat apparatining ahamiyati va vazifasi, odam skeletinnig umumiy tuzilish va yosh xususiyatlari, suyak tuzilishining yosh xususiyatlari, bosh, gavda va qo`l-oyoq skeletining o`sishi va rivojlanishi, muskullarning kuchi, charchash uni yoshaga tasirlari hamda skolioz, uning kelib chiqish sabablari va oldini olish mavzulari kiritilgan.
Ovqat hazm qilish sistemasining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi: Og`iz bo`shlig`ida, me'da va ichakda ovqat hazm bo`lishining xususiyatlari, moddalar va energiya almashinuvining yosh xususiyatlari, bolalar o`sishi va rivojlanishida suv, mineral tuzlar va vitaminlarning ahamiyati, turli yosh davrlarda bolalar ovqatlanishining o`ziga xosligi, ovqatlanish gigiyenasi kabi mavzulardan iborat.
Yurak qon tomir sistemasining yosh xususiyatlari va gigiyenasi: Qonning ahamiyati, qon tarkibi va vazifalari, qon aylanishining ahamiyati, yurakning funkstiyalari va yosh xususiyatlari, puls va qon bosimi, nafas organlari va ularning yosh hususiyatlari yoritilgan.
Nafas sistemasining yosh xususiyatlari va gigiyenasi: Nafas olishning ahamiyati, tashqi va ichki nafas olish, o'pkaning tiriklik sig'imi, o'pka ventelyatsiyasi, nafas olishni boshqarilishi va nafas gigiyenasi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
Ayiruv sistemasining yosh xususiyatlari va gigiyenasi: Ayiruv jarayonlarining ahamiyati, buyraklar tuzilishi va yosh xususiyatlari, siydik hosil bo`lish mexanizmi, turli yoshdagi bolalar sutkalik siydik miqdori, bolalarda tunda siydik tuta olmaslik, uning kelib chiqish sabablari kabi mavzularga oid ma'lumotlar berilgan.
Annotasiya: Ushbu bo'limda yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining maqsadi, vazifalari, ahamiyati va o'rni haqida umumiy ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, ta'lim-tarbiya jarayonida bolalar va o'smirlar organizmining fiziologik xususiyatlarini e'tiborga olish, kasalliklarning oldini olish, sog'lom turmush tarzini shakllantirish kabi masalalarga oid ma'lumotlar kiritilgan.
Annotasiya: Ushbu bo'limda yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining maqsadi, vazifalari, ahamiyati va o'rni haqida umumiy ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, ta'lim-tarbiya jarayonida bolalar va o'smirlar organizmining fiziologik xususiyatlarini e'tiborga olish, kasalliklarning oldini olish, sog'lom turmush tarzini shakllantirish kabi masalalarga oid ma'lumotlar kiritilgan.
Ayrim kasalliklar va ularning oldini olish.: Yuqumli kasalliklar, Ovqatdan zaharlanish, Ko`rish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasi. Ta'lim – tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni o`z ichiga oladi? va ularni oidni olish choralari. Qilinadi, yuqumli kasalliklar turli xil vazifani bajaradi