Сognitive processes of human nature in language learning and teaching

Ushbu kitob oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan chop etilgan bo'lib, O'zbekiston Respublikasida Urganch davlat universitetida o'qitiladigan ingliz tili fakulteti talabalariga mo'ljallangan. Kitob Kim Aleksey Dmitriyevich tomonidan yozilgan va "Cognitive Processes of Human Nature in Language Learning and Teaching" nomiga ega. Unda til o'rganish va o'qitish jarayonlarida inson tabiatining kognitiv jarayonlari o'rganiladi hamda kognitiv modellarni tahlil qilish usullari ko'rsatilgan. Shuningdek, talabalarning psixologik va intellektual qobiliyatlarini oshirishga qaratilgan metodlar ham o'rin olgan.

Asosiy mavzular

  • Kognitiv jarayonlar: Insonning kognitiv qobiliyatlarining til o'rganishdagi roli, xotira, diqqat va tushunish kabi asosiy kognitiv funksiyalarning ahamiyati.
  • Ta'lim nazariyalari: Til o'rganishning turli nazariyalari, jumladan behaviorizm (Pavlov, Skinner), kognitivizm (Ausubel) va konstruktivizm (Rogers). Har bir nazariyaning til o'qitishga ta'siri.
  • Intellekt va Aptitude: Til o'rganish qobiliyatining intellekt bilan bog'liqligi, turli intellekt turlari (lingvistik, mantiqiy-matematik, fazoviy, musiqiy, jismoniy-kinestetik, shaxslararo, shaxsdaxil) va ularning til o'rganishga ta'siri.
  • Transfer, Interferentsiya va Umumlashtirish: Oldingi bilim va tajribalarning yangi tilni o'rganishga ta'siri, musbat va salbiy transfer, interferentsiya (aralashuv) va overgeneralization (o'ta umumlashtirish) hodisalari.
  • Induktiv va Deduktiv Mulohaza: Induktiv (xususiy misollardan umumiy qoidaga) va deduktiv (umumiy qoidadan xususiy misollarga) mulohazalarning til o'rganishdagi o'rni. Sinfda o'qitishda qaysi usulning afzalroq ekanligi.
  • McLaughlinning diqqatni qayta ishlash modeli: Diqqatni boshqarish va kognitiv jarayonlarning til o'rganishdagi ahamiyati, nazorat qilinadigan va avtomatik jarayonlar, ularning til ko'nikmalarini shakllantirishdagi roli.
  • Yashirin va oshkora modellar: Til haqidagi bilimlarning yashirin (avtomatik) va oshkora (ongli) shakllari, ularning tilni amaliyotda qo'llashga ta'siri.