Tilshunoslikka kirish

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Qarshi Davlat Universiteti Xorijiy Tillar Fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan "Tilshunoslikka kirish" fanining ishchi o'quv dasturidir. Dastur "5220100" - ta'lim yo'nalishi bo'yicha nemis tili yo'nalishida o'qiyotgan talabalar uchun mo'ljallangan bo'lib, fanning asosiy maqsadi talabalarga tilshunoslikning asosiy tushunchalari va nazariyalarini o'rgatish, ularni lingvistik tahlil qilishga o'rgatishdir. Dastur 2003-yilda tasdiqlangan namunaviy dastur asosida 2007-2008 o'quv yili uchun ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

Tilshunoslikka kirish: Tilshunoslikka kirish fan sifatida, uning boshqa fanlar bilan aloqadorligi, tarixi va bo'limlari, o'rganadigan muammolari. Tilning jamiyatdagi roli, funksiyalari, til va jamiyat, tafakkur, madaniyat, nutq munosabatlari.
Tilning paydo bo'lishi: Tilning paydo bo'lish nazariyalari, tillarning aloqadorligi va rivojlanish qonuniyatlari, tillar differentsiatsiyasi va qardosh tillar, milliy tillar taraqqiyoti, til rivojlanishining ichki va tashqi qonuniyatlari, til strukturasi va sistemasi, adabiy til va adabiy norma, regional tillar va dunyo tillari.
Fonetika va fonologiya: Nutq apparati va uning funksiyasi, nutq tovushlari va ularning tasnifi, fonema va fonemalar sistemasi, tovushlarning o'zaro ta'siri.
Yozuv: Yozuvning turlari va tarixi, yozuvning paydo bo'lishi va asosiy bosqichlari, alfavit, grafika, orfografiya va transkripsiya.
Leksikologiya va leksikografiya: Leksema va leksik birliklar, frazeologizmlar va so'z birikmasi, omonimlar, sinonimlar, antonimlar, so'zning komponent analizi, lug'at tarkibining xronologik va stilistik birikishi, til lug'at fondining asosiy bilish usullari, leksikografiya.
So'z yasalishi va morfologiya: So'z yasalishi, so'z formasi va so'z yasalish modellari, morfologiya, grammatik forma va grammatik ma'no, morfologik yordamchi so'z va grammatik vositalar, grammatik kategoriyasi.
Sintaksis: Sintaktik birikmalar va kategoriyalar, gap bo'laklar, tekst.
Tillarning tasnifi: Tillarning tasnifi asoslari, areal va funktsional tasnif, tillarning tipologik tasnifi va til tipi haqida tushuncha, tillarning morfologik tasnifi, tillarning geneologik tasnifi, tillarning qarindoshligini ko'rsatuvchi belgilar, qiyosiy-tarixiy metod, tillar oilasi va ularning.