Синтез физиологически активных соединений хинолизидинового и изохинолинового ряда
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Bioorganika kimyo institutida olib borilgan tadqiqotlarga asoslangan bo'lib, xinolizidin va izoxinolin qatoriga mansub fiziologik faol birikmalarning sinteziga bag'ishlangan. Kitobda yangi N-benzil hosilalari va nosimmetrik bimolekulyar birikmalar sintez qilish usullari, ularning tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari, biologik faolligi, shuningdek, farmakologik tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Tadqiqotlar natijasida yangi dorivor moddalar yaratish istiqbollari ochilgan.
Asosiy mavzular
- N-benzil hosilalarining sintezi: Kitobda xinolizidin halqasiga ega bo'lgan sitizinning N-benzil hosilalarini sintez qilish usullari batafsil bayon etilgan. Benzil guruhining o'rnini o'zgartiruvchi turli xil aldegidlardan foydalanish orqali yangi birikmalar hosil qilingan.
- Bimolekulyar birikmalarning sintezi: Sitizin va 1-fenil-1,2,3,4-tetragidroizoxinolin asosida yangi nosimmetrik bimolekulyar birikmalar sintez qilish usullari keltirilgan. Bu birikmalar ikkita turli xil farmakofor guruhlarini birlashtirib, yangi biologik faollikka ega bo'lishi mumkin bo'lgan moddalar olish imkonini beradi.
- Tuzilmani aniqlash va fizik-kimyoviy xossalarni o'rganish: Yangi sintez qilingan birikmalarning tuzilishi mass-spektrometriya, NMR-spektroskopiya va rentgenostrukturaviy tahlil kabi zamonaviy usullar bilan tasdiqlangan. Ularning erish harorati, optik aylanishi va boshqa fizik-kimyoviy xossalari aniqlangan.
- Biologik faollikni baholash: Olingan birikmalarning biologik faolligi turli xil test sistemalarda o'rganilgan. Ular orasida xolinoretseptorlarga ta'siri, antigipertensiv, antioksidant va boshqa faollik turlari mavjud.
- Farmakologik tadqiqotlar: Ba'zi birikmalarning farmakologik xususiyatlari, jumladan, og'riq qoldiruvchi, yallig'lanishga qarshi va antigioksik ta'siri o'rganilgan. Olingan natijalar ushbu birikmalar asosida yangi dorivor preparatlar yaratish istiqbollarini ko'rsatdi.