Zaryadlangan zarralar тezlatgichlari
Kitob zaryadlangan zarralar tezlatgichlariga bag'ishlangan bo'lib, ularning tuzilishi, ishlash prinsiplari va turlarini o'rganadi. Kitobda dastlab zaryadlangan zarralar tezlatgichlari nimaga kerakligi, Ernest Rezerfordning atom tuzilishini o'rganish bo'yicha tajribalari misolida tushuntiriladi. Shuningdek, yadro reaksiyalari, alfa-zarralar bilan bombardimon qilishning cheklanganligi va kuchliroq snaryadlar zarurligi haqida so'z boradi. Zaryadlangan zarralarni tezlatish tamoyillari, elektr maydon ta'sirida zarralarni tezlashtirish usullari ko'rib chiqiladi. Van-de-Graaf generatori kabi elektrostatik tezlatgichlarning ishlash prinsiplari tushuntirilgan.
Asosiy mavzular
- Zaryadlangan zarralar tezlatgichlarining zaruriyati: Ernest Rezerford tajribalari misolida atom tuzilishini o'rganish, yadro reaksiyalarini amalga oshirishda kuchliroq snaryadlar zarurligi.
- Zaryadlangan zarralarni tezlatish tamoyillari: Elektr maydon ta'sirida zaryadlangan zarralarni katta tezliklargacha tezlatish, A va V plastinkalar orasida potensiallar farqi hosil qilish.
- Energiya birliklari: Elektronvolt (eV) va uning hosilalari (keV, MeV, GeV) atom va yadro fizikasida energiya o'lchovi sifatida.
- Vakuum trubkasi: Yuqori voltli vakuum trubkasining tuzilishi, vakuum hosil qilish bosqichlari, elektrostatik tezlatgichlarda zarralarni fokuslash.
- Elektrostatik tezlatgichlar (Van-de-Graaf generatori): Van-de-Graaf generatorining ishlash prinsipi, tuzilishi, afzalliklari va kamchiliklari, O'zbekistondagi EG-2 SOKOL elektrostatik tezlatgichi.