Milliy g`оyа va mаfkurа

Ushbu ishchi dastur, O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi, Qarshi Davlat Universiteti Milliy G'oya Huquq va Ma'naviyat Asoslari kafedrasi tomonidan ishlab chiqilgan Milliy G'oya va Mafkura fanidan tuzilgan darslik materialidir. Ushbu dasturda Milliy G'oya va Mafkura fanining maqsadlari, vazifalari, fanlararo bog'liqlik, talabalar bilimiga qo'yiladigan talablar, kutiladigan natijalar va soatlar taqsimoti keltirilgan. Shuningdek, darslikda milliy mafkuraning soatlar bo'yicha taqsimoti va mavzular mazmuni, seminar mashg'ulotlari, oraliq nazoratlar va mustaqil ish mavzulari ham qamrab olingan.

Asosiy mavzular

"Milliy mafkura" faniga kirish: Milliy mafkuraning predmeti va vazifalari, tadqiqot ob'ekti, shakllanish va taraqqiyot xususiyatlari, inson, ijtimoiy guruh, qatlam, sinf, millat, xalq maqsad-muddaolarining milliy mafkuralarda ifodalanganligi. Milliy mafkura fanining tayanch tushunchalari va asosiy tamoyillari. Milliy mafkura va taraqqiyot mafkurasi haqida ma'lumotlar berilgan.
Mafkura va sivilizatsiya (tamaddun), ular o'rtasidagi tarixiy aloqadorlik: Tamaddun tushunchasining mohiyati. Tamaddun madaniy taraqqiyotning bosqichi sifatida. Tamaddun va mafkura, ular o'rtasidagi tarixiy aloqadorlik. Sharq va G'arb sivilizatsiyalariga milliy mafkuralarning ta'siri. Zardushtiylik Milliy mafkuraning umummilliy va umumbashariy taraqqiyotga ta'siri.
Mifologik g'oyalar ularning mafkuraga ta'siri: Mif. Mifologiya. Mifologik (asotir) g'oyalar. Mifologik g'oyalar asotir dunyoqarashning mahsuli va kirinishi sifatida. Asotir (mifologik) dunyoqarashi tushunchasi. Asotir dunyoqarashining iziga xos xususiyatlari. Mifologiya jamiyatlar taraqqiyotining quyi bosqichiga xos olam xaqidagi ilk qarashlar sifatida.
Zardushtiylik mafkurasi va ularning qadimiy xalqlar mafkurasi xayotida tutgan irni: "Avesto" - eng qadimiy g'oyalar aks etgan yozma yodgorlik. "Avesto" va avestoshunoslik xaqida. "Avesto"da aks etgan asosiy g'oyalar. Buddaviylik din, e'tiqod, g'oyalar tizimi sifatida. Buddaviylikning asosiy g'oyalari: qayta tug'ilish (dxarma), taqdir, qismat (karma), tig'ri yil tanlash ma'suliyati.
Islom falsafasi g'oyalarining Irta Osiyo xalqlari milliy mafkurasining shakllanishiga ta'siri: Islom dunyoqarash, ta'limot, din, taqvo, imon, e'tiqod, ma'naviyat, g'oyalar tizimi sifatida. Islom dinining shakllanishi va taraqqiyoti. Islom dini g'oyalari ta'siri ostida musulmon olami madaniyatining shakllanishi. Tasavvuf g'oyalarining badiiy ijoddagi ifodasi. Tasavvuf g'oyalaridan milliy mafkurada ijodiy foydalanish muammosi.
Turonzamindagi javonmardlik g'oyalari va ularning izbek milliy mentalitetidagi irni: Javonmardlik g'oyalari tushunchasi. Turonzamindagi javonmardlik g'oyalari va ular asosida vujudga kelgan xarakatlar. Izbek milliy mentalitetiga javonmardlik g'oyalarining ta'siri. Milliy istiqlol va taraqqiyot mafkurasini shakllantirishda javonmardlik g'oyalari va axloqiy tamoyillaridan ijodiy foydalanish muammosi.
Ilmiy-falsafiy g'oyalar, ularning milliy mafkuraning shakllanishidagi irni: Dunyoviy, ilmiy-falsafiy g'oyalar tushunchasi. Ilmiy g'oyalar, ularning jamiyat taraqqiyotida tutgan irni. Fan va jamiyat taraqqiyoti. Turonzaminda shakllangan ilk falsafiy g'oyalar. Falsafiy g'oyalar va ularning Sharq sivilizasiyasida tutgan irni. Mustaqillik, ozodlik g'oyalarining falsafiy asoslari.
Milliy mafkuraning ijtimoiy shayotdagi irni va roli: Mafkuramizning subs`ansional xarakteriga kira g`oyaviyat, funksional xususiyatiga kira esa ma`naviyat ekanligi. Mafkura va el-yurt, vatan oldidagi fuqarolik burchimizni anglash zaruriyati. Vatanni sevmoq iyomndan ekanligini yashash tarzimizning maqsadi va mazmun moxiyatiga aylantirish. Mafkuramizning g'oyaviy va amaliy qudratining isishida ijtimoiy fanlarning roli.
O`zbekiston Respublikasi mustaqilligining iziga xos xususiyati: O`zbekiston Respublikasining suveren Demokratik Respublika deb e'lon qilinishining tarixiy ashamiyati. Mustaqillikning Respublika siyosiy shayotida kirinishi. Davlat olib borayotgan ichki va tashqi siyosatning iziga xosligi. Fuqarolik mafkuralarining rivojlanishi uchun keng sharoitning mavjudligi.
I.A.Karimov –O`zbekiston milliy mafkuraning asoschisi: O`zbekistonning iz istiqlol va taraqqiyot yilining I.A.Karimov tomonidan belgilab berilishi. Yangilanish, rivojlanish va taraqqiyot yilimizning besh qoidasi. I.A.Karimov tomonidan mafkuramiz mazmunining belgilab berilishi. Bunda yangicha fikrlaydigan, mustaqil insonni tarbiyalashning irni. Izbekekiston-kelajagi buyuk davlat g'oyasining istiqlol mafkurasi tizimidagi belgilovchilik irni.