Хаджи-Мурат
Ushbu matn Lev Tolstoyning "Hoji Murat" qissasining bir qismi bo'lib, asosan asarning bosh qahramoni Hoji Muratning rus armiyasiga o'tishi va uning taqdiri bilan bog'liq voqealar tasvirlangan. Qissada Hoji Muratning ichki kechinmalari, uning Шамиль (Shomil) bilan munosabatlari, rus zobitlari va oddiy xalq bilan aloqalari orqali o'sha davrdagi Kavkaz hayoti va siyosiy vaziyatlari aks ettirilgan. Matnning bir qismida tabiat manzaralari, urush sahnalari va qahramonlarning shaxsiy dramalari o'zaro uyg'unlashib ketgan.
Asosiy mavzular
- Hoji Muratning rus armiyasiga o'tishi: Hoji Muratning Shomilga qarshi kurashish uchun ruslar bilan hamkorlik qilishga qaror qilishi, uning rus armiyasi safiga o'tishi va bu bilan bog'liq siyosiy va shaxsiy o'zgarishlar.
- Kavkazdagi urush manzaralari: Qissada rus armiyasining chechen qishloqlariga qilgan hujumlari, urushning shafqatsizligi va uning oddiy odamlarga ta'siri tasvirlangan.
- Hoji Muratning oilaviy dramasi: Hoji Muratning oilasi Shomil qo'lida asirlikda qolishi, uning oilasini qutqarishga urinishlari va bu yo'lda duch kelgan qiyinchiliklari.
- Rus zobitlarining hayoti: Qissada rus zobitlarining turmush tarzi, urushga bo'lgan munosabati, shaxsiy ambitsiyalari va o'zaro munosabatlari aks ettirilgan.
- Tabiat tasviri: Qissada Kavkaz tabiatining go'zal manzaralari, tog'lar, o'rmonlar, daryolar va ularning qahramonlar hayotidagi o'rni tasvirlangan.