Тилнинг ижтимоий моҳияти
Ushbu kitob o'zbek tilining jamiyatdagi o'rni, badiiy va publitsistik matnlardagi til birliklarining ijtimoiy xususiyatlari, uslubiy xususiyatlari, adabiy tilning funksional stillari va ularni o'rganish muammolari, shuningdek, badiiy va publitsistik matnlarda so'zning dinamik xususiyatlari kabi masalalarni qamrab oladi. Kitob davomida turli mualliflarning qarashlari, badiiy tahlillar va nazariy ma'lumotlar orqali tillning ijtimoiy mohiyati ochib berilgan.
Asosiy mavzular
- Sharq mutafakkirlarining so'zning ijtimoiy hoslanishi haqidagi qarashlari: Kaykovusning "Qobusnoma" asarida nutq odobi muammolari, Abdurazzoq Samarqandiyning so'z qudrati haqidagi fikrlari va Alisher Navoiyning talqinida so'zning mohiyatiyoritiladi.
- Adabiy tilning funksional stillari va ularni o'rganish muammolari: Ushbu mavzu adabiy tilning turli funksional stillarini (ilmiy, badiiy, rasmiy, publitsistik, so'zlashuv) va ularning o'ziga xos xususiyatlarini tahlil qilishga bag'ishlangan.
- Funktsional stillarni tasniflashda ijtimoiy hoslanish tamoyillarining o'rni: Adabiy tilning vazifaviy stillarini belgilashda ijtimoiy xoslanish tamoyillarini hisobga olishning ahamiyati ko'rsatilgan.
- Publitsistika va uning janrlari haqida: Publitsistikaning mohiyati, vazifalari va turlari, shuningdek, axborot, intervyu, reportaj, maqola, taqriz, sharh, lavha, ocherk, esse, fel'eton va pamflet kabi publitsistik janrlar tahlil etiladi.
- Badiiy va publitsistik matnlarda so'zning ijtimoiy hoslanishi hamda estetik ta'sir kuchi: So'zning badiiy asardagi ta'sir kuchi, she'riy matnlarda so'zlarning ahamiyati, badiiylik va estetik ta'sirchanlik masalalari ko'rib chiqiladi.
- Badiiy va publitsistik matnlarda so'zning yaxlit, lingvopoetik tahlili masalalari: Badiiy matnlarni yaxlit tahlil qilish usullari, lingvopoetik tahlilning ahamiyati, so'zma-so'z tahlilning o'rni va she'riy matnni to'liq tahlil qilish usullari muhokama etiladi.
- Badiiy va publitsistik matnda so'zning dinamik xususiyati haqida: So'zning badiiy va publitsistik matnlardagi harakatchanligi, dinamik xususiyatlari va o'zgaruvchanligi tahlil qilinadi. She'riy matn tarkibidagi so'zlarning dinamik aloqalari va estetik ta'siri yoritiladi.
- Badiiy va publitsistik matn variantlarini o'rganish masalalari: Matnning lingvistik tabiati, matn generatsiyasi, yozma va qo'lyozma matnlar, publitsistik matn va kontekst kabi tushunchalar o'rganiladi.