Cholg’u asbobida ijrochilik ko’nikma va malakalarni shakllantirish.
Ushbu kitob cholg'u asboblarida ijrochilik ko'nikmalarini shakllantirishga bag'ishlangan bo'lib, unda O'zbekiston milliy cholg'u sozlarining tarixiy shakllanish jarayonlari, turlari, ta'lim jarayonida qo'llanilishining maqsad va mohiyati, cholg'u ijrochiligi mashg'ulotlarining tashkiliy uslubiy asoslari, ijrochilik malakalarini shakllantirishning texnik shartlari, tarbiyaviy tamoyillari, Qashqar rubobida ijro etish ko'nikma va malakalarini shakllantirish bo'yicha uslubiy tavsiyalar, shuningdek, metodik tavsiyalar va ilovalar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- O'zbek milliy cholg'u sozlarining tarixiy shakllanish jarayonlari va turlari: Ushbu mavzuda Markaziy Osiyo xalqlarining musiqa madaniyati haqida ma'lumot beruvchi manbalar, O'rta Osiyo zaminidan yetishib chiqqan qomusiy olimlarning musiqa ilmi taraqqiyotiga qo'shgan hissalari, zamonaviy musiqashunoslikda milliy cholg'ular tarixini o'rganish bosqichlari, qadimiy Xorazm, Sosoniylar hukmronligi, IX-X asrlar uyg'onish davri, temuriylar davrida XIV-XV asrlarda musiqa san'ati rivojlanishi haqida so'z yuritiladi.
- O'zbek xalq cholg'u asboblarining turlari: Bu mavzuda XX asrda o'zbek xalq cholg'ularini rekonstruksiya qilish va takomillashtirish borasida amalga oshirilgan ishlar, o'zbek xalq cholg'u sozlari turlari tasnifi, o'zbek xalq cholg'ularini tempiratsiya soziga keltirilishi, turdosh cholg'ularni vujudga kelishi, va xulosa kabi masalalar ko'riladi. Shuningdek, doira, nog'ora, safoyil, qayroq, chang, ud, rubob, tanbur, dutor, qonun, g'ijjak, qo'biz, sato, nay, surnay, qo'shnay, karnay, bo'lamon kabi cholg'ular haqida ma'lumotlar berilgan.
- O'zbek xalq cholg'ularining ta'lim jarayonida qo'llanilishining maqsad va mohiyati: Musiqa san'atining ta'lim-tarbiya tizimida tutgan o'rni, cholg'u ijrochiligini ta'lim-tarbiya jarayoniga tadbiq etishning maqsad va vazifalari, musiqa ta'limida o'quvchilarni milliy cholg'ular bilan tanishtirish va ijrochilikka o'rgatish metodlari haqida ma'lumotlar beriladi.
- Cholg'u ijrochiligi mashg'ulotlarining tashkiliy uslubiy asoslari: Bu mavzu musiqiy ta'lim tizimida cholg'uchilik mashg'ulotlarini tashkiliy-tuzilish xususiyatlari, o'quvchi-yoshlarni cholg'u asboblari ijrochiligiga o'rgatish faoliyati mazmuni, umumta'lim maktablari, sinfdan va maktabdan tashqari faoliyatda cholg'u ijrochiligiga o'rgatish shakllari, Rubob cholg'usi haqida umumiy ma'lumotlar, Rubob cholg'u ijrochiligiga o'rgatish bosqichlari, Rubob cholg'usini o'rganishda nazariy savodxonlik kabi masalalarni qamrab oladi.
- Cholg'u mashg'ulotlarida ijrochilik malakalarni shakllantirishning texnik shartlari: Rubob cholg'usini o'rganishda texnik shartlarni o'zlashtirishning ahamiyati, rubob cholg'usining turlari (quyma va texnik rubob), rubob cholg'u ijrochiligiga o'rgatishning o'ziga xos elementlari (holat, barmoqlarni qo'yish, applikatura, pozisiya), cholg'u ijrochiligida mashq, gamma, etyudlarni o'rganish uchun ma'lumotlar haqida ma'lumot beriladi.
- O'quvchilarning ijrochilik mahoratini shakllantirishning tarbiyaviy tamoyillari: Bu mavzuda cholg'u ijrochiligiga o'rgatishda ta'lim va tarbiyaning mushtarakligi, cholg'u mashg'ulotlari ijrochilik ko'nikma va malakalarni shakllantirish omillari, o'quvchilarning ijodiy ijrochilik mezonlari, cholg'u mashg'ulotlarida o'quvchilarni psixologik, fiziologik, individual xususiyatlarini hisobga olish, mustaqil mashg'ulotlarni tashkil etish yo'llari, cholg'u ijrochiligida o'qituvchi-rahbarning kasbiy-malakaviy va metodik tayyorgarligi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Qashqar rubobida ijro etish ko'nikma va malakalarini shakllantirish bo'yicha uslubiy tavsiyalar: Musiqiy asarlarni qismlarga bo'lib o'rganish, mustaqil va amaliy ishlash yo'llari, mashg'ulotlar turlari- individual, guruh va ansamblda ishlash, repertuar tanlashga qo'yiladigan talablar, oddiydan murakkabga tamoyiliga asoslanish masalalari muhokama qilinadi.
- O'quvchi (talabalar) ni ijrochilik ko'nikma va malakalarini shakllantirish uchun metodik tavsiyalar: Bu mavzu nota matnini oldindan ko'z oldiga keltirib o'qish, musiqa qismlarini ovozda imitasiya qilib, so'ng cholg'u asbobida chalish, varaqdan o'qish va chalish malakalarining muvaffaqiyati haqida ma'lumot beradi.