Биологик фаол гетерохалқали бирикмалар. Беш аъзоли гетероҳалқалар
Ushbu kitobda biologik faol geterohalkali birikmalar, xususan besh a'zoli geterohalqalar haqida ma'lumot berilgan. Unda geterohalqalarning ahamiyati, tuzilishi, kimyoviy xossalari, metabolizmdagi ishtiroki, dorivor moddalar sifatidagi qo'llanilishi, klassifikasiyasi, olinish usullari va reaksiyalari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Organizmda metabolizm jarayonida qatnashadigan va dorivor sifatida qo'llaniladigan, tarkibida heteroatom tutgan besh a'zoli halqali birikmalar bilan tanishtirish. Ularning tuzilishi, xossalari va organizmdagi jarayonlarda qatnashish sharoitlarini o'rganish.
- Ko'riladigan masalalar: Bir va ikki heteroatomli besh a'zoli birikmalar bilan tanishtirish, ularning organizmdagi o'rnini aniqlash, izomer shakllarining biologik faolligini ajratish, formulalari va kimyoviy reaksiyalarini o'rganish.
- Kutiladigan natijalar: Talabalar besh a'zoli geterohalqalarni boshqa birikmalardan ajrata olishi, tasniflay olishi, ko'pchilik dorivor moddalar asosini tashkil qilishini bilishi, metabolit vazifasini bajaruvchi birikmalarni bilishi, metabolizmini kimyoviy reaksiya orqali aks ettira olishi kerak.
- Ma'ruzaning mazmuni: Besh a'zoli geterohalqalarning dorivor moddalar sifatidagi va metabolizmdagi ahamiyati. Tarkibida N, O, P, S tutgan halqali birikmalar geterohalqali birikmalar deyiladi. Tibbiyot, biologiya va farmatsevtikada eng ko'p tarqalgani azot saqlovchi besh va olti a'zoli geterohalqalardir.
- Besh a'zoli bitta heteroatomli halqali birikmalar: Furan, pirrol, tiofen va ularning hosilalari, ularning tuzilishi va xossalari.
- Ikki heteroatomli alkalilar: Pirazol, imidazol, tiazol, oksazol, izoksazol, arsaol va selenoazol.
- Uchta heteroatomli 5 a`zoli geterohalkalilar: 1,2,3-triazol va 1,2,4-triazol va ularning vakillari