Биологик фаол гетерохалқали бирикмалар. Олти аъзоли гетероҳалқалар
Ushbu ma'ruza biologik faol geterohalqali birikmalarga, xususan, olti a'zoli geterohalqalarga bag'ishlangan. Unda geteroatomlar saqlovchi halqali birikmalarning tuzilishi, kimyoviy xossalari, organizmdagi ahamiyati va kimyoviy reaksiyalari ko'rib chiqiladi. Ma'ruzaning maqsadi talabalarni ushbu birikmalar bilan tanishtirish, ularning xossalarini o'rganish va organizmdagi jarayonlardagi ishtirokini tushunishga yordam berishdir.
Asosiy mavzular
- Bir va ikkita geteroatomli olti a'zoli birikmalar: Ushbu qismda tarkibida bitta yoki ikkita geteroatom (masalan, azot, kislorod, oltingugurt) bo'lgan olti a'zoli halqali birikmalarning tuzilishi va xossalari ko'rib chiqiladi. Bularga puran, piridin, pirazin, pirimidin va boshqa geterohalqalar kiradi.
- O'rganilgan birikmalarning organizm faoliyatidagi o'rni: Ushbu qismda geterohalqali birikmalarning organizmdagi metabolik jarayonlardagi roli, fermentlar tarkibidagi ishtiroki, dori vositalaridagi qo'llanilishi kabi masalalar yoritiladi. Masalan, pirimidin asoslari DNK va RNK tarkibiga kiradi, vitaminlar (masalan, nikotinamid) muhim kofermentlardir.
- O'rganilgan moddalarning turli xil izomer shakllaridan biologik faolligini ajratish: Geterohalqali birikmalar turli izomerlar (masalan, tautomerlar) shaklida mavjud bo'lishi mumkin. Ushbu qismda izomerlarning biologik faolligi qanday farq qilishi, qaysi shakli organizmda ko'proq faol ekanligi muhokama qilinadi. Laktam-laktim tautomeriyasi kabi hodisalar tushuntiriladi.
- Olti a'zoli geterohalqali birikmalar formulalari va ularning kimyoviy reaksiyalari: Ushbu qismda asosiy geterohalqali birikmalarning kimyoviy formulalari va ularning xarakterli reaksiyalari (kislotalik, asoslilik xossalari, elektrofil va nukleofil birikish reaksiyalari) ko'rib chiqiladi. Muhim kimyoviy reaksiyalarning mexanizmlari tushuntiriladi.