Sigirlarda mitobolizim buzilishi va jigar disstirafiyasini oldini olishni puruxli profilaktikasi
Ushbu kitob veterinariya fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, sigirlarda moddalar almashinuvining buzilishi va jigar distrofiyasi kasalliklarini profilaktika qilish usullarini o'rgatadi. Kitobda jigar funksiyalari, ularning buzilishlari, jigar kasalliklarining sindromlari, sarg'ayish turlari (parenximatoz, gemolitik) va jigar yetishmovchiligi kabi asosiy mavzular yoritilgan. Talabalar uchun interaktiv mashg'ulotlar, guruhli ishlar va nazorat savollari berilgan.
Asosiy mavzular
- Jigarning funksiyalari va ularning buzilishlari: Jigarning organizmdagi asosiy funksiyalari, oqsillar, uglevodlar, lipidlar almashinuvi, o't suyuqligini ishlab chiqarish, toksinlarni zararsizlantirish va qonni zahira holatda saqlash kabi vazifalari batafsil tahlil qilinadi. Funksiyalarning buzilishi sabablari va oqibatlari ko'rsatilgan.
- Jigar va o't yo'llari kasalliklarining sindromlari: Jigar kasalliklarida kuzatiladigan asosiy sindromlar, jumladan sarg'ayish, xolemiya, jigar yetishmovchiligi, gepatoliyenal sindrom, portal gipertoniya, jigar komasi va jigar sanchig'i kabi holatlar haqida ma'lumot beriladi.
- Sarg'ayish: Sarg'ayishning kelib chiqish sabablari, bilirubin almashinuvining buzilishi, shilliq pardalar va teri osti kletchatkasining sariq rangga bo'yalishi kabi belgilari tushuntiriladi. Eritrositlarning yemirilishi va bilirubin hosil bo'lish jarayonlari ko'rsatilgan.
- Parenximatoz sarg'ayish: Gepatotsitlarning jarohatlanishi tufayli bilirubinni tutib qolinishi, glyukuron kislota bilan bog'lash jarayonining buzilishi, o't kanalchalarining yorilishi natijasida kelib chiqadigan sarg'ayish turi. Anoreksiya, gemorragik diatez, taloqning kattalashishi, assit va jigar komasi kabi belgilari bilan xarakterlanadi.
- Gemolitik sarg'ayish: Periferik qonda yoki retikuloendotelial tizimda eritrositlarning yemirilishi oqibatida gemoglobindan erkin bilirubinning ko'plab hosil bo'lishi tufayli kuzatiladigan sarg'ayish turi. Qon parazitar kasalliklari, gemolitik anemiya, folat kislotasi yetishmovchiligi anemiyasi, mis sulfat va gemolitik zaharlardan zaharlanishlarda kuzatiladi.
- Jigar yetishmovchiligi: Gepatotsitlarning sitolizi va massiv nekrozi bilan kechadigan, hamda jigarning asosiy funksiyalarining buzilishi bilan xarakterlanadigan simptomlar yig'indisi. Gepatit, sirroz, amiloidoz, zaharlanishlar va parazitar kasalliklar paytida kuzatiladi. Shilliq pardalar va terining sarg'ayishi, dispeptik holatlar va jigarning oqsil sintezlash, mochevina sintezlash funksiyalarining buzilishi belgilari bilan xarakterlanadi.