Sharq uyg’onish davri madaniyati.
Ushbu referat O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturi asosida tayyorlangan bo'lib, unda Sharq uyg'onish davri madaniyati keng yoritilgan. Referat Qarshi Davlat Universiteti Tabiiy Fanlar fakulteti Kimyo yo'nalishi talabasi Xoliqova Gulbahor tomonidan tayyorlangan va Karimov Bahrom tomonidan qabul qilingan.
Asosiy mavzular
- Mesopotamiya madaniyati: Mesopotamiya madaniyati (Shumer, Akkad, Bobil) ikki daryo oralig'ida insoniyat taraqqiyotining uchoqlaridan biri bo'lgan. Qadimgi Sharqda kulolchilik, kemasozlik, savdo-sotiq rivojlangan. Shumerlar yozuv ixtiro qilgan, olti yuzga yaqin belgidan iborat mixxat yozuvi yaratilgan. Qonunlar majmuasi, dostonlar yaratilgan. Bobil podshosi Xammurapi qonunlari ijtimoiy hayotning ko'pgina sohalarini qamrab olgan.
- Qadimgi Misr madaniyati: Misr madaniyati eng qadimgi madaniyatlardan biri bo'lib, kulolchilik, dehqonchilik, irrigatsiya rivojlangan. Misrliklar o'likni mumiyolab, qabrga zarur buyumlarni qo'mishgan, diniy e'tiqodlar totimestik, tabiat hodisalarini ilohiylashtirish, ruhoniylar qudratiga e'tiqod qilish tarzida shakllangan. Piramidalar, maqbaralar qurilgan. Quyosh va Nil daryosi xudolariga e'tiqod qilingan.
- Qadimgi Hindiston madaniyati: Hindiston iqlimi va tabiiy boyligi bilan insoniyat tsivilizatsiyasining eng qadimgi maskanlaridan biri hisoblangan. Diniy qarashlar ota-bobolari ruhiga topinish, tabiatni ilohiylashtirish va totemistik ko'rinishda bo'lgan. Tog'lar, daryolar, o'simliklar, xayvonlar muqaddas sanalgan. Braxmanizm va buddizm dinlari keng tarqalgan. Arxitektura, haykaltaroshlik, tasviriy san'at diniy e'tiqodlar bilan bog'liq holda rivojlangan. Shaxmat o'yini Hindistonda paydo bo'lgan.
- Qadimgi Xitoy madaniyati: Xitoy hududida qadimgi odamlar yashagan. Dehqonchilik, hunarmandchilik, savdo-sotiq rivojlangan. Ota-bobolar ruhini ilohiylashtirish, tabiat kuchlariga sig'inish keng tarqalgan. Konfutsiy va daosizm falsafiy oqimlari shakllangan. Yozuv, matematika, astronomiya, geografiya rivojlangan. Porox, qog'oz, kitob chop qilish, kompas ixtiro qilingan. Buyuk Xitoy devori qurilgan.